Hoewel de omzet over de eerste zes maanden van het jaar nagenoeg gelijk bleef, kelderde de winst met maar liefst 77 procent tot 22,4 miljoen euro tegen 95,8 miljoen euro in de eerste zes maanden vorig jaar.Schiphol zegt nog steeds last te hebben van de vliegtaks. Toen die werd ingevoerd, koos een aantal goedkopere luchtvaartmaatschappijen ervoor voortaan niet meer vanaf Schiphol te vliegen. Maar niet alle maatschappijen die zijn vertrokken, zijn na afschaffing van de vliegbelasting teruggekeerd op de luchthaven van Amsterdam.

Bovendien ziet Schiphol dat de positie als hub, overstapluchthaven, onder druk komt te staan. „Voor het eerst dit jaar zien we een daling op transfergebied”, zegt financieel directeur Pieter Verboom. Dat komt volgens hem door de hevige concurrentie en omdat het slecht gaat met de economie. Het totale aantal passagiers dat vanaf of via Schiphol het luchtruim koos, daalde in het eerste halfjaar met 11 procent tot 20,3 miljoen.

De enorme winstdaling is volgens Schipholdirecteur Jos Nijhuis toe te schrijven aan meer factoren dan alleen minder passagiers. Zo daalde ook het vrachtvervoer flink, met ruim een kwart, moest de luchthaven 33,5 miljoen euro apart zetten voor een reorganisatie, afschrijven op vastgoed en meer rente betalen. Nijhuis spreekt van een „ongekende daling van passagiers- en vrachtvervoervolume.”

Passagiers die Schiphol aandeden, gaven ook nog eens minder uit. In de See Buy Flywinkels besteedden mensen in de eerste zes maanden van dit jaar gemiddeld 15,22 euro per persoon tegen 15,96 euro vorig jaar; een daling van 4,6 procent. Schiphol ontving van de exploitanten van winkels en horeca op de luchthaven dan ook flink minder geld.

De See Buy Flywinkels leverden ruim 6 miljoen euro minder op, terwijl de horeca-exploitanten 900.000 euro minder in het laatje brachten. Op diensten, zoals parkeren, werd 2,5 miljoen euro minder verdiend. Volgens Schiphol is de afname in parkeeropbrengsten vooral het gevolg van de daling in passagiersaantallen. „Daarnaast wordt er minder en korter geparkeerd”, aldus Schiphol.

Tussen alle kommer en kwel waren er ook nog twee statistieken die er wel op vooruitgingen, misschien juist doordat het minder druk was. Het aantal koffers dat niet samen met de passagier op de bestemming aankwam, daalde van 23,3 per 1000 passagiers in de eerste helft van 2008 naar 16,7 per 1000 passagiers in de eerste helft van 2009. Ook landden en vertrokken vliegtuigen beter op tijd. De punctualiteit van aankomende vluchten steeg met 8,3 procentpunt tot 89,1 procent, die van vertrekkende vliegtuigen met 12,4 procentpunt tot 82,9 procent.

Voormalig minister Hans Alders gaat op verzoek van minister Eurlings (Verkeer) nader onderzoek doen naar de groei van Schiphol, zo werd ook donderdag bekend. Een nadere beschouwing is onder meer nodig door de gevolgen van de kredietcrisis, schrijft Alders in een brief aan de Tweede Kamer.

Het onderzoek naar bijgestelde marktprognoses kan nieuw licht werpen op de vraag vanaf wanneer Schiphol de grens van zijn groei bereikt en de regionale luchthavens Lelystad en Eindhoven vluchten moeten overnemen, aldus Alders. De oud-politicus werkt voor Eurlings aan een advies daarover.

Schiphol mag groeien tot 510.000 vliegbewegingen per jaar. In de Luchtvaartnota die het kabinet in april heeft vastgesteld, is bepaald dat Lelystad en Eindhoven in beeld komen als Schiphol de 460.000 vluchten per jaar nadert. Bij gunstige economische ontwikkelingen gebeurt dat op zijn vroegst in 2013 maar mogelijk ook jaren later, aldus de meest recente cijfers. Tot dusver was de uitgangspositie dat Eindhoven en Lelystad in 2020 samen 70.000 vluchten van Schiphol delen.