Volgens Tsjechische media zijn duizenden werkloze migranten virtueel slaven geworden van semilegale ‘arbeidsbemiddelaars’. Ngo’s (niet-gouvernementele organisaties, onafhankelijk van de overheid) in andere Oost-Europese landen signaleren dergelijk misbruik. Ze zeggen dat maffia’s achter de arbeids­bureaus zitten.Veel migranten zeggen dat de arbeidsbureaus hun buitensporige bedragen vragen voor documenten, onderdak en werk. Vaak worden ze geslagen en vernederd, sommigen zijn verkracht.

Velen durven niet naar de politie, uit vrees het land te worden uitgezet.

„Zelfs wij wisten niet dat het probleem zo diepgeworteld was”, zegt Lucie Sladkova, hoofd van de Praagse afdeling van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM). „De foltering, verkrachting en pure afhankelijkheid van die mensen van zogenaamde arbeidsbemiddelaars heeft niet alleen ons maar ook het publiek geschokt.

De overheid moet hard optreden tegen degenen die hier achter zitten.”

Na de val van de Muur in 1989 kwamen migranten uit Azië en andere relatief arme gebieden naar Oost-Europa omdat de economie daar een sterke groei kende. Nu zijn de Oost-Europese landen het hardst getroffen door de economische crisis. In sommige landen is de werkloosheid opgelopen tot 15 procent.

„Migranten zijn in tijden van crisis nog kwetsbaarder”, zegt woordvoerder Jemini Pandya op het IOM-hoofdkwartier in Genève. „Zij verliezen meestal als eerste hun baan, krijgen lagere lonen en werken in slechtere omstandigheden, waardoor ze in uitzichtloze situaties terechtkomen.”

Migranten komen vaak in de ‘slavernij’ terecht nadat ze in contact zijn gekomen met arbeidsbureaus die door de maffia worden gerund. Ze moeten hun paspoorten inleveren, krijgen te horen dat ze een werkvergunning nodig hebben en voordat ze het goed beseffen betalen ze hoge ‘commissies’ en lopen de schulden op.

„Een migrant die zijn baan verliest, kan geen andere vinden en belandt in de onzekerheid van maanden wachten op werk- en verblijfsvergunningen”, zegt Sladkova. „Dan komt er iemand langs die alles in enkele dagen belooft op te lossen in ruil voor een bepaald bedrag, en op voorwaarde dat ze hun paspoort overhandigen.

Zodra ze dat gedaan hebben, zijn ze helemaal afhankelijk van die persoon, die zal terugkomen en steeds meer geld zal vragen voordat ze hun paspoort terugkrijgen. Of ze zullen onderdak voor hen vinden en daar plotseling enorme huur voor vragen. Dus lenen ze geld –van de maffia– om die huur te betalen en bevinden ze zich plots in een vicieuze cirkel.”

Sommige slachtoffers in Tsjechië zeggen dat ze hard werden geslagen nadat ze hun beklag hadden gedaan.

Vrouwen zeggen ze dat naar maffiabazen gebracht werden, die hen verkrachtten.

Als ze al werk krijgen, dan zijn de arbeidsomstandigheden vaak slecht en houden de ‘bemiddelaars’ zo veel in dat er nauwelijks voldoende overblijft om van te leven.