Inmiddels blijkt dit vergezicht van internetgoeroes slechts een fata morgana te zijn. Online leren heeft niet de opmars gemaakt die tien jaar geleden werd voorspeld.Onderzoek heeft uitgewezen dat online leren lang niet voor iedereen de ideale manier is om kennis te verwerven. Een groot deel van de internetstudenten heeft er zelfs niets aan. Belangrijke oorzaak: het toezicht van de docent ontbreekt. Zelfs mensen die moeten studeren om verder te komen in hun werk, vinden het moeilijk om de wijsheid van het scherm te halen.

Echt nieuw is dat niet. Verschillende onderzoeken naar de resultaten van ”home schooling”, dat in de VS en Australië razend populair is, tonen aan dat in die situaties het toezicht van ouders op het leergedrag van kinderen essentieel is. Evenzo is bekend dat schriftelijke cursussen voor volwassenen vaak alleen maar met succes worden afgerond door men-sen met een groot doorzettingsver-mogen.

Natuurlijk kunnen er situaties zijn waarin thuisonderwijs of online leren een uitkomst is. Te denken valt bijvoorbeeld aan kinderen van zendingswerkers die op afgelegen posten werken. Maar ook dan blijkt ouderlijk toezicht onmisbaar.

Wanneer mensen zich vanwege hun carrièremogelijkheden kennis eigen willen of moeten maken, blijkt nog altijd de docent een cruciale rol te spelen. Daarbij is nog niet eens het verhaal, de uitleg of toelichting het belangrijkst. Die zijn inderdaad nog wel door middel van een video-opname aan te bieden. Al blijft gelden dat een ingesproken les altijd toch iets kunstmatigs houdt.

Belangrijker is dat bij online leren de interactie tussen leerkracht en leerling of student ontbreekt. Die is er wel in een les of college. Daar kan de docent reageren op vragen die al dan niet door de scholier of student worden uitgesproken. Een goede leerkracht speelt daar direct op in. Evenzo reageert hij wanneer de aandacht van de klas of studentengroep verslapt door hetzij een andere aanpak te kiezen, hetzij een vermanende opmerking te maken. Dat alles ontbreekt als de docent via het scherm zijn leerlingen toespreekt.

Bekend is dat de manier waarop een leerkracht de kennis overdraagt van doorslaggevend belang is om leerlingen of studenten te motiveren. Hoevelen hebben niet gekozen voor een bepaalde studie omdat het enthousiasme van een docent aanstekelijk op hen werkte? En hoevelen hebben niet uiteindelijk het diploma gehaald omdat een leerkracht of professor hen door een moeilijke periode trok?

Online leren is een uitkomst in uitzonderlijke situaties. Normaal gesproken blijft de leerkracht voor de klas onmisbaar.