Terugdenkend aan dit voorval realiseer ik mij dat je op verjaardagen soortgelijke klachten ook hoort over dokters. Medicijnen worden voorgeschreven terwijl de patiënt eerder had gezegd daar allergisch voor te zijn of last te hebben van bijwerkingen. Adviezen of behandelingen worden voorgesteld waarvan de patiënt heeft verteld die niet te kunnen of te willen opvolgen.Het probleem zit vaak in de communicatie. Niet alles wat je bespreekt wordt opgeschreven. Als een volgende dokter, soms tijden later, het dossier doorneemt, leest hij niet alles. Als gevolg daarvan kunnen heel gemakkelijk misverstanden optreden. Het kan leiden tot storende, stuitende en zelfs gevaarlijke situaties.

Het behoeft dan ook geen betoog dat communicatie tussen dokters en patiënten en betrokkenheid van dokters bij hun patiënten bijzonder belangrijk is. Opmerkelijk is dat de tevredenheid van patiënten groter is bij een goede uitleg van en goed begrip door de dokter, terwijl het stellen van een juiste diagnose en het geven van een goede behandeling niet automatisch tot een goede tevredenheid leidt.

Blijkbaar moet je zelf altijd ‘meedokteren’, zeker als je te maken hebt met langdurige ziekten of met wisselende dokters. Meedokteren heeft een negatieve klank. Je kunt er echter een positieve invulling aan geven. Ook van patiënten wordt betrokkenheid bij hun ziekte en hun behandeling verwacht. Ook van patiënten wordt een zekere mate van communicatie verwacht. Heerst niet te veel het idee dat „de dokter het wel zal weten”? Vaak weet de dokter inderdaad veel over de ziekte als ziekteproces en over de behandeling daarvan. Daarover zal de dokter dan ook goed moeten communiceren met de patiënt. Tegelijkertijd hebben dokters zo veel verschillende patiënten dat ze niet alles over individuele patiënten kunnen weten. Dat deel zal de patiënt dus moeten aanvullen.

Communicatie kan niet van één kant komen. Met andere woorden: de dokter moet van zijn kant goed communiceren over de ziekte en de behandeling, maar de patiënt moet goed communiceren over de zieke, over zichzelf dus. Wanneer de patiënt betrokken is bij zijn ziekte en behandeling kan een soort samenwerking ontstaan waarin beide partijen hun inbreng hebben die ten slotte leidt tot een bevredigende situatie. Juist in de behandeling van langdurige ziekten blijkt deze aanpak te werken. Maatwerk dus.

Net als bij mijn fiets. Ik heb de verkeerde lamp teruggebracht en mijn oude lamp gedemonteerd. Toen bleek het kapotte onderdeel wel degelijk demontabel. Vervolgens kon mijn fietsenmaker het bestellen en was ik klaar voor minder dan 3 euro. Helaas kon een excuusje van zijn kant er niet af.

De parallellen zijn duidelijk. Eerst probeert de fietsenmaker mij te overbluffen dat er geen losse onderdelen zijn. Als ik ‘meedokter’ kan ik toch een los onderdeel bestellen. Vervolgens kan er nauwelijks een vriendelijk woord of een excuus af.

Ik ben tevreden over het resultaat, maar ontevreden over mijn fietsenmaker. Natuurlijk neem ik het hem niet echt kwalijk dat hij niet alle losse onderdelen uit zijn hoofd kent, maar het is zijn houding die mij stoort. Zo kun je het ook een dokter niet kwalijk nemen dat hij niet elk detail van een patiënt kent. Maar door die houding komen de klachten in de wereld, over dokters en over fietsenmakers. Meedokteren loont dus, maar wederzijdse goede communicatie is de belangrijkste basis voor tevredenheid.

De auteur is arts in het Universitair Medisch Centrum Groningen. Reageren aan scribent? gedachtegoed@refdag.nl.