Dr. Jan Post (ChristenUnie) en drs. Wim van Duijn (SGP) weten waarover ze praten. In hun dagelijkse praktijk als wethouder moeten ze soms kiezen voor de minste van twee kwaden. Maar daar staat tegenover dat ze veel meer invloed hebben op het reilen en zeilen van hun gemeente dan wanneer ze de verantwoordelijkheid voor het gemeentebestuur uit de weg waren gegaan.

„Als je ziet dat je winst kunt boeken”, aldus Van Duijn, „en dat het er echt toe doet dat je meedoet, dan zeg ik: steek die handen uit de mouwen en maak ze desnoods vuil.” Zijn collega Post vult aan: „Van een kabinet met alleen het CDA valt weinig te verwachten. Die partij heeft een sterke ChristenUnie en een sterke SGP nodig om op de ethische dossiers daadwerkelijk een stap in de goede richting te zetten.”

De tijd is er rijp voor, menen beide wethouders. Ze laten zich daarbij niet alleen leiden door beleidsinhoudelijke overwegingen, maar ook door de actuele politieke situatie. Post: „CDA-leider Balkenende heeft tot na de verkiezingen volgehouden dat hij niet wil regeren met de PvdA. Neem je dat serieus, dan blijven er nog maar een paar opties over, want samen met de VVD heeft het CDA geen meerderheid.”

Tot verbazing -zo niet ontsteltenis- van de Katwijkers noemde Balkenende D66 als eerste om CDA en VVD aan een meerderheid te helpen. Dat wordt „paars met een randje C”, schreven ze in de Volkskrant. „Kom nou toch”, roept Van Duijn, „dat wordt wel een erg koude douche voor al die ChristenUnie- en SGP-mensen die deze keer om strategische redenen op het CDA hebben gestemd.”

Juist omdat die groep zo groot is, moet het CDA nu maar eens op de kleintjes letten, vindt ook Post. „Veel van onze mensen hebben op het CDA gestemd omdat ze het belangrijk vinden dat er een gereformeerde premier in het Torentje zit. Dat moet Balkenende verdisconteren in zijn denken over een nieuw kabinet. Opnieuw een coalitie met de LPF vindt hij ongeloofwaardig, zei hij. Nou, laat hij dan eens naar ons kijken.”

Het moet zelfs vrij snel te doen zijn, de vorming van een kabinet van CDA, VVD, ChristenUnie en SGP, menen beide wethouders. „Immers, het strategisch akkoord van de coalitie CDA-LPF-VVD bevatte genoeg zaken die de instemming hadden van de ChristenUnie en de SGP”, schreven ze in de Volkskrant. „Bij de ChristenUnie was er weliswaar wat meer kritiek dan bij de SGP”, nuanceert Van Duijn, „maar op de hoofdpunten was er zeker overeenstemming.”

De SGP’er denkt daarbij aan „de internationale spanningen, het normverval en de financieel-economische situatie” - precies de onderwerpen die een spoedige start van een nieuw kabinet wenselijk maken. ChristenUnie-wethouder Post realiseert zich dat zijn partij op haar „redelijk progressieve standpunten” wellicht concessies zal moeten doen, maar is graag bereid het sociale gezicht van een centrumrechtse coalitie te versterken.

De echte winst in mogelijke coalitiebesprekingen moeten ChristenUnie en SGP boeken op de ethische dossiers, vinden beide wethouders. „Zaken waarvan Balkenende in zijn eerste kabinet heeft gezegd dat ze geëvalueerd zullen worden, moeten nu echt aangepakt”, vindt Post. „Ik denk aan het bordeelverbod, aan abortus en euthanasie en aan de openstelling van winkels op zondag. Op die terreinen moet de klok echt een eind terug.”

Post kan leven met compromissen, ook als het bijvoorbeeld gaat om het aantal koopzondagen. De kritische ondergrens voor meeregeren ligt wat hem betreft bij „een forse verbetering op alle dossiers met zicht op verdere verbetering in de toekomst.” Concreet laat hij het onderhandelen graag aan partijleider Rouvoet over, maar mocht een dergelijke winst in het verschiet liggen, dan ziet Post de ChristenUnie graag die verantwoordelijkheid dragen.

Van Duijn van de SGP denkt in dezelfde trant. Hij wil „in ieder geval een keer ten goede” en denkt daarbij aan vijf onderwerpen: het bordeelverbod, genetische manipulatie, abortus, euthanasie en het homohuwelijk. „In een coalitie met CDA en VVD zijn we natuurlijk kleine jongetjes. Maar wel kleine jongetjes met een grote boodschap. Er zijn absoluut zaken waar we geen water bij de wijn willen doen.”

Vanuit de huidige politieke situatie zal Van Duijn echter blij zijn met elke „principiële stap in de goede richting.” Het terugdraaien van het homohuwelijk naar het geregistreerd partnerschap is zo’n stap, meent hij, „hoewel ik principieel gezien natuurlijk ook moeite heb met het geregistreerd partnerschap.” Van Duijn wijst erop dat het draagvlak in de Kamer voor zulke stappen uiterst gering is. „We zullen de VVD tijdens coalitiebesprekingen nog heel wat door de keel moeten duwen.”

Dinsdagochtend ontmoetten de fractieleiders Rouvoet (ChristenUnie) en Van der Vlies (SGP) informateur Donner. Woensdag reageren zij in deze krant op het pleidooi van Post en Van Duijn.