Half juni 2010 is het zover. Dan begint het wereldkampioenschap voetbal in Zuid-Afrika. Vooral in de Duitse pers is de laatste maanden veel geschreven over de risico’s voor de veiligheid van de overzeese bezoekers in dit land met zijn welig tierende misdaad. Komen de Engelse en de Nederlandse supporters wel ongeschonden van hun hotel in het stadion van Kaapstad, Johannesburg of Port Elizabeth? Zijn de hotels wel voldoende beveiligd? Kun je in Pretoria normaal over straat, of krijg je meteen een mes op je keel, laat staan een AK-47 tussen je ribben?Goed beschouwd is het bevreemdend dat de kwestie van de veiligheid alleen vanuit het belang van de bezoeker wordt bekeken. Nelson Mandela heeft met zijn pleidooi voor dit wereldkampioenschap in Zuid-Afrika wellicht de elite van de wereld als bezoekers voor ogen gehad. Het tegendeel is ten aanzien van deze bezoekers waar.

Uit ervaring weet iedereen dat voetbalsupporters niet alleen voor de voetbalwedstrijden warm lopen. De nabeschouwingen zullen zonder twijfel onder het genot van fikse hoeveelheden Lion Lager en Kaapse wijn plaatsvinden en de onderlinge kloppartijen vormen eveneens deel van het ritueel. Kortom, het wordt feest in Zuid-Afrika. De vraag is alleen: voor wie?

Ik denk dat Zuid-Afrika zich tegen het wangedrag en het geweld van de voetbalsupporters moet beschermen. Hoe zou dat kunnen gebeuren? Mij lijkt dat dit het meest effectief gebeurt door zich zelfbewust aan de onwetende supporters te presenteren als land dat rijk is aan culturen. Het is niet niks om enkele weken in dit land te mogen vertoeven. Daarom is het zaak om de supporters informatie te verschaffen over de omgangsvormen, de gebruiken en niet te vergeten: de talen van Zuid-Afrika.

Grofheid

Dat kan door iedere reiziger in 2010 een kleine brochure uit te reiken. Om een voorbeeld te geven: vloeken en schelden zijn in Nederland binnen de context van het voetbalveld de normaalste zaak van de wereld. Een dergelijke grofheid is in Zuid-Afrika ongewenst. Zuid-Afrika is een land waarin geloof en religie in het openbare leven een zichtbare rol spelen.

De Nederlandse bezoeker zal iets moeten leren over de zionistische kerken van de zwarte Zuid-Afrikanen en over de religies die vanuit India en Nederlands-Indië naar Zuid-Afrika zijn gekomen. Een dergelijke brochure kan iets vertellen over de geschiedenis van het land en over de grondrechten van iedere Zuid-Afrikaanse burger.

Een aantal veelgebruikte woorden in de meest gesproken talen van Zuid-Afrika kan de brochure verrijken en de communicatie tussen gastheer en gast vergemakkelijken. Dit alles vanuit de optimistische gedachte dat meer kennis van de ander rechtstreeks leidt tot meer respect voor de cultuur die de ander eigen is.

De auteur doceert Zuid-Afrikastudies aan de Radboud Universiteit Nijmegen.