Goed dat er weer eens aandacht wordt besteed aan de kleuters (RD van donderdag). Als oud-kleuterjuf deel ik de verontrusting van de Christelijke Hogeschool Ede dat er te weinig aandacht is voor de spelontwikkeling van de kleuter. Ik zou daarbij nog wat verder willen gaan: in het onderwijs is te weinig aandacht voor de totále ontwikkeling van de kleuter.Het is een mooi initiatief om de pabostudent meer stage te laten lopen bij kleuters. Veel nieuwe leerkrachten geven het kleuteronderwijs te schools. Zo staat in de reportage over De Wartburg in Woudenberg dat de lettermuur klassikaal wordt ingezet. Wie zegt dat alle kinderen eraan toe zijn om letters en cijfers te leren? Jonge kinderen moeten nog een forse ontwikkeling doormaken voordat ze cijfers kunnen benoemen en kunnen koppelen aan het symbool.

Dit geldt evenzo voor de ontluikende geletterdheid. Als jonge kinderen hun naam na­tekenen, hebben ze nog een lange weg tegaan naar het lezen en schrijven van zelf­bedachte woordjes.

Ook de onderwijsinspectie moet haar mening bijstellen. Zij dient het toetsen van kleuters niet langer verplicht te stellen. Het lijkt er nu namelijk op dat veel scholen een goed inspectierapport belangrijker achten dan het welbevinden van de kleuter.

Dr. Diny van der Aalsvoort vindt het toetsen van jonge kinderen niet verkeerd. Ze acht het belangrijk te onderzoeken of het kind al voldoende weet en kán voor zijn leeftijd. Dit klinkt mooi, maar de orthopedagoge vergeet een belangrijk aspect.

Door het kind de hele dag te observeren krijgt de leerkracht voldoende informatie. Om het jonge kind recht te doen is het beter om het met zichzelf te vergelijken: waar zit het kind in zijn ontwikkeling en hoe kan de leerkracht een aanbod op maat realiseren om aan te sluiten bij de volgende stap van zijn ontwikkeling? Bovendien is het goed zich te realiseren dat een kleuter zich vaak sprongsgewijs ontwikkelt.

Er is inderdaad meer winst te behalen door kleuterdidactiek meer aandacht te geven. Want uit de reportage op De Wartburg blijkt dat de kleuters toch maar 45 minuten op hun stoeltje moeten zitten. Terecht wordt opgemerkt dat „je daar best moe van wordt.”

Op de ”kleuterkweek” ruim twintig jaar geleden leerde ik dat het jonge kind een spanningsboog heeft van ongeveer tien minuten. Dát is dus de ideale verteltijd!

Ten slotte: Van der Aalsvoort merkt op dat niet iedereen les kan geven aan kleuters. Er zijn echter nogal wat studenten die de reken- of taaltoets niet kunnen halen, maar goede kleuterjufs hadden kunnen worden. Zij geven nu al als onderwijsassistenten prachtige lessen. Waarom komt er voor hen geen goede mbo-opleiding? In 1985 is met de integratie van het kleuteronderwijs in de basisschool ook de (mbo-)opleiding kleuterleidsters teloorgegaan. In dat jaar is er écht iets fout gegaan!

De auteur is oud-kleuterleidster en werkt momenteel als onderwijscoördinator in het speciaal onderwijs.