Een economische crisis en aankomende Europese verkiezingen ten spijt, is Wilders in politiek Den Haag dagelijks onderwerp van gesprek. Wel of niet regeren met de ex-VVD’er en in het verlengde daarvan het mogelijke cordon sanitaire rond de PVV, doen nogal wat stof opwaaien. Ook de premier draagt zijn steentje bij aan deze discussie. Donderdag liet Balkenende in een interview met de gratis krant Metro noteren: „Wilders creëert een sfeer van populisme waarin geen recht gedaan wordt aan de mensen van goede wil.”

Wilders als populist. Etiketten plakken is een typisch Haags kunstje om iemand in een hokje te plaatsen en vervolgens af te serveren. Voldoet de PVV-leider ook aan alle kenmerken van datgene wat iemand tot een populist maakt? Nee, aldus de Leidse politicoloog Koen Vossen vrijdag tijdens een congres in Leiden over populisme.

Vossen hanteert een zestal kenmerken van populisme, waaronder het aanwezig zijn van een volksverheerlijkend en een charismatisch element. Van beide zaken is bij Wilders maar beperkt sprake, aldus de politicoloog.

Charisma kan hij bij Wilders niet ontdekken. „Ik kan me niet voorstellen dat mensen emotionele brieven gaan schrijven als hij zou komen te overlijden, wat bij Fortuyn wel gebeurde.” En waar het Kamerlid Verdonk zich in haar stellingname geheel richt op wat „de mensen in het land willen”, is Wilders meer het type van een ”conviction politician”. In zekere zin maakt het hem niet uit of mensen hem volgen, aldus Vossen. „Zijn eigen overtuiging, daar gaat het hem om.”

JMtH

Overbodig

„Als ik een CDA-politicus een hand heb gegeven, tel ik altijd even mijn vingers na”, zei oud-D66-minister Gruijters ooit. Die beroemde uitspraak tekent het diepe wantrouwen dat D66’ers vanouds koesteren tegen christendemocraten.

Een dergelijke vorm van wantrouwen lijkt er tegenwoordig in brede lagen van de bevolking te bestaan tegenover álle politici. Een vorige week gepubliceerd onderzoek door Reader’s Digest wijst in elk geval sterk in die richting. Slechts één op de tien Nederlanders gelooft politici nog op hun woord, luidt de onthutsende conclusie van de bekende Amerikaanse uitgeverij.

In een rijtje van twintig beroepen staan politici qua betrouwbaarheid onderaan, zo concludeert het onderzoek, nog een trede lager dan autoverkopers. Bovenaan staan brandweerlieden, vliegtuigpiloten en verpleegkundigen. Beroepen waarvan mensen het gevoel hebben dat ze onmisbaar zijn, aldus Reader’s Digest. Anders gezegd: politici kunnen we missen als kiespijn.

Dat dit laatste een grote misvatting is, staat buiten kijf. Politici zijn in een land even noodzakelijk als timmerlieden of bankiers. Maar blijkbaar slagen ze er niet in burgers van hun onmisbaarheid te overtuigen.

Een sprekend voorbeeld van deze onmacht is het interview dat D66-leider Pechtold onlangs gaf aan NRC Handelsblad. Maar liefst vier keer sprak de betreffende journalist met de bekende politicus. Steeds gericht op de vraag: wat wíl D66? Een antwoord komt er in het uitvoerige interview desondanks niet. Kernachtig citaat: „Weet je, misschien tref je me op een moment dat ik het ook niet meer helemaal weet.”

Nee, politici zijn niet overbodig, maar doen soms, vreemd genoeg, wel hun uiterste best zo over te komen.

AdJ

Euthanasie

VVD-leider Rutte probeerde vorige week zaterdag tijdens de algemene vergadering van zijn partij in Rosmalen goede sier te maken met het thema euthanasie. Tijdens de rondvraag vroeg een partijlid hoe de fractie staat tegenover de Stichting vrijwillig leven, de stichting die voor de rechter is verschenen omdat ze hulp verleende aan iemand die levensbeëindiging wilde.

Rutte sprak onomwonden zijn steun uit voor de doelstellingen van de stichting. „We hebben onlangs als fractie ons euthanasiestandpunt nog aangescherpt”, zo voegde hij er ferm aan toe.

Dat maakt een journalist natuurlijk nieuwsgierig. Welke aanscherpingen zijn dat dan? Rutte verwijst naar de woordvoerster medisch-ethische zaken, Van Miltenburg: „Ik heb het allemaal niet op een rijtje, zij wel.”

Van Miltenburg weet inderdaad precies wat de VVD wil. Aan de bestaande criteria, uitzichtloos en ondraaglijk lijden, moet het waardigheidscriterium worden toegevoegd. Het tweede punt dat Van Miltenburg naar voren brengt, is dat mensen die euthanasie wensen en een arts treffen die om wat voor reden dan ook hun verzoek niet inwilligt, een andere arts moeten krijgen.

Van Miltenburg erkent direct volmondig dat dit allemaal niet nieuw is. De liberalen brachten het vorig jaar maart al naar voren. Het begrip ‘onlangs’ blijkt bij Rutte wel heel rekbaar te zijn.

Erger is dat de liberalen zich niets gelegen laten liggen aan een puntig verweer van SP-Kamerlid Kant tegen het oprekken van de euthanasiewetgeving, vorig jaar tijdens dezelfde vergadering: „Mensen die lijden aan het leven, moeten een uitweg krijgen uit het lijden en niet uit het leven.”

GV

Agenda

De Tweede Kamer houdt morgenmiddag om twee uur allereerst het wekelijkse mondelinge vragenuur. Daar zal de kwestie van de school met de Bijbel in Emst die een homoseksuele leerkracht op non-actief zette, aan de orde komen. Woensdag biedt minister Bos van Financiën de verantwoordingsstukken over de begroting van 2008 aan. Donderdag vergadert de Kamer niet omdat het dan Hemelvaartsdag is.

Uitspraak van de week

„Een leider die zijn mensen niet in de hand had.”
Oud-D66-leider Dittrich in het Volkskrant magazine over zichzelf ten tijde van de crisis in zijn partij, begin 2006.