Ieder kind gaat het zich ooit afvragen: er is een moederdag en een vaderdag, wanneer is het nu eens kinderdag? Eindelijk is het zover; vandaag is het een beetje kinderdag. Althans, daar zou de Internationale Dag van het Gezin wel over moeten gaan: kinderen. Zelfs de meest brede definitie van gezin spreekt over een leefverband waarbij een of meer volwassenen verantwoording dragen voor zorg en opvoeding van een of meer kinderen.Toch verliest die focus op kinderen terrein. Aan de deur staat de overheid met een collectebus voor meer economische groei en een hogere arbeidsparticipatie. Echter, de ruim 2,5 miljoen gezinnen in Nederland mogen geen speelbal zijn van politici en werkgevers. De RMU pleit voor échte ruimte voor het gezin en het maken van principiële keuzes. Alleen zo kunnen gezinnen een balans tussen werk en gezin zoeken die goed bij hen past.

Alles wordt uit de kast gehaald om de collectebus van het kabinet vol te krijgen. Natuurlijk kan niemand tegen economische groei zijn. Ook het verhogen van de arbeidsparticipatie klinkt niet onredelijk. Alhoewel dan niet alleen betaalde arbeid moet worden meegeteld. Toch vraagt het kabinet een onredelijk offer van gezinnen. Aan de hand van twee hete hangijzers –heffingskorting en kinderopvang– wil ik dat duidelijk maken.

Het kabinet schaft de algemene heffingskorting stapsgewijs af voor ouders die na 1971 geboren zijn en geen kinderen jonger dan vijf jaar hebben. Doel is de minst verdienende partner te dwingen betaalde arbeid te verrichten. Over de rug van gezinnen wordt zo een economisch doel nagestreefd.

De heffingskorting sluit logisch aan op de zorgplicht die partners hebben volgens het Burgerlijk Wetboek en is een belastingvrije voet van zo’n 2000 euro per jaar voor de eerste levensbehoeften. Voor elkaar zorgen is een belangrijke kurk onder gezinnen, maar het kabinet stapt hier moeiteloos overheen.

Het zou eerlijker zijn als het gezin voor de inkomstenbelasting als eenheid wordt gezien en het principe van draagkracht naar vermogen van toepassing is. Bovendien zou iedere volwassene binnen dat gezin recht moeten hebben op een belastingvrije voet.

Gezinnen met één kostwinner worden via belastingmaatregelen op extra achterstand gezet. Alleen betaalde arbeid buiten het gezin loont. Aan opvoeding wordt geen economische waarde toegekend. Gezinnen met twee kostwinners die een gelijk salaris binnenbrengen betalen tot wel 40 procent minder belasting dan gezinnen die een andere keuze maken. Dit moet eerlijker worden verdeeld.

Het tweede hete hangijzer is de kinderopvang. De kosten van zowel de opvang in crèches als de opvang door de oppasoma lopen uit de hand. De teller staat op 2,7 miljard euro per jaar. De vergoeding voor kinderopvang door grootouders heeft al de bijnaam ”shoppersubsidie” meegekregen. Oma past niet alleen op in de tijd dat ouders werken, maar ook in de tijd dat zij shoppen. Volgens voorzichtige schattingen gaat het om 10 procent van alle uren, dus 270 miljoen euro per jaar.

Kindgebonden budget

Ouders worstelen evengoed met de kinderopvang. Zonder een duur gastouderbureau komen zij niet meer door het oerwoud aan toeslagen, kinderopvangregelingen en fiscale maatregelen. De zogenaamde gratis opvang en alle geldpotten daaromheen betalen we met z’n allen. Ook de gezinnen die hiervan helemaal geen gebruik maken en de kinderopvang zelf regelen doordat een ouder thuis is, betalen mee.

Afvoeren naar het depot voor bureaucratisch afval; dat zou een goed advies zijn. Er is een simpele bestemming voor de vele miljarden die dan niet langer wegsijpelen. De RMU pleit voor volledige invoering van het kindgebonden budget. Het kindgebonden budget is prima beheersbaar, eerlijk en transparant. Voor ieder kind in Nederland een vast bedrag. De keus is aan de ouders dit bedrag in te zetten voor opvang thuis of opvang elders.

Het gezin verdient aandacht en een heldere visie. Dat daarover gewaakt moet worden is van alle tijden. De Griekse filosoof Plato wilde voor zijn ideale samenleving het gezin zelfs afschaffen. Daar staat een eeuwenoude joods-christelijke traditie tegenover waarin het gezin in hoog aanzien staat. Dat gezin verdient prioriteit boven een hogere arbeidsparticipatie en economische groei.

De auteur is manager communicatie en PR bij de RMU.