Dementie zet leven van vrouw op zijn kop
De Amerikaanse neurologe Lisa Genova beschrijft in romanvorm de desastreuze gevolgen van de ziekte van Alzheimer. ”Ik mis mijzelf” is de prikkelende titel van een boek dat de lezer van begin tot eind in beslag neemt.
Hoogleraar in de psychologie Alice, de hoofdpersoon, is bijna vijftig als bij haar alzheimer wordt geconstateerd. Tot dan toe vulde ze haar leven met doceren, lezingen geven en reizen. Dat leven wordt wreed verstoord door afstervende hersenneuronen. Alice merkt het zelf voor het eerst als ze na het joggen haar huis niet meer kan vinden.Genova neemt de lezer mee. Die voelt Alice’ paniek na het joggen. Die hoopt dat het publiek niets merkt als Alice midden in een lezing niet meer op een woord kan komen. Die zoekt mee naar vermiste spullen in kasten, laden en tassen terwijl hij niet weet wat hij aan het zoeken is.
Nadat de diagnose komt de fase van de ontkenning. Zeker bij Alice’ man John, doctor in de biologie. Hij kan zich niet bij de uitslag neerleggen. Medicijnen voor genezing van alzheimer zijn er nog niet. John en Alice besluiten mee te doen aan een experiment met een nieuw medicijn, Amylex.
Alice gaat met haar twee dochters en haar zoon vrij zakelijk om. Door haar drukbezette leven komt ze niet toe aan echt persoonlijk contact. De winst van de ziekte is dat Alice haar relatie met haar jongste dochter, Lydia, verbetert. Lydia wilde, tegen haar moeders zin, niet doorleren en ging acteren. Zij neemt de moeite zich in Alice’ situatie te verplaatsen.
Ook de auteur zelf, Lisa Genova, acteert in toneelstukken. Schuilt achter Lydia de persoon van de auteur?
Twee van Alice’ kinderen willen een genetische screening. De uitslag is heftig als blijkt dat haar dochter Anne ook drager is van de ziekte, juist nu ze hoopt op een zwangerschap.
Alice zelf is druk met de verwerking van haar ziekte. Tijdens haar dagelijkse hardlooprondje vlucht ze een kerk binnen. Ze leest de woorden „God is ons een toevlucht en sterkte, Hij is krachtelijk bevonden een hulp in benauwdheden.”
Gemiste kans
Uiteindelijk neemt ze niet de toevlucht tot Hem, maar tot haar man John. Deze begraaft zich echter in zijn werk. Een gemiste kans, voor haar én voor hem.
In hoog tempo gaat Alice’ mentale gestel achteruit. Daardoor kan ze niet meer werken en komt ze in een isolement terecht. Om dat laatste te voorkomen start ze een lotgenotencontact. Dat bestond al wel voor mantelzorgers, maar nog niet voor de patiënten zelf. Alice geniet van de herkenning, maar ook deze triomf is van tijdelijke aard: ze is niet in staat de contacten te onderhouden.
De hoofdpersoon gaat steeds minder praten terwijl ze veel behoefte aan contact heeft. Er blijken maar weinig mensen te zijn die dat begrijpen. In deze grote eenzaamheid loopt het boek af. „De vernietigende kracht van alzheimer” maakte van de drukke wetenschapster een eenvoudig vrouwtje, dat afhankelijk was van haar oppas. Een triest einde van een meeslepende roman.
N.a.v. ”Ik mis mezelf”, door Lisa Genova; uitg. Mistral; Amsterdam, 2009; ISBN 978 90 499 5106 1; 288 blz.; € 17,95.