De toezichthouder op de financiële markten meldde dinsdag op een persconferentie terloops banken te zullen verbieden om voortaan meer dan 100 procent van de woningwaarde hypothecair te financieren.De maatregel maakt het voor woningkopers niet langer mogelijk om de aankoopkosten (6 procent van de koopsom) mee te financieren. De AFM wil hiermee de „zorgelijke situatie” op de Nederlandse hypotheekmarkt keren. Volgens de toezichthouder zijn hypotheekverstrekkers in Nederland nu vaak te soepel.

Het ministerie van Financiën floot de AFM gisteren echter terug. Volgens Financiën zou de aankondiging een aanscherping van het toezichtsbeleid betekenen, waarvoor een wetswijziging nodig is. „In de regel komt dit beleid tot stand in nauw contact met het ministerie van Financiën en de sector.”

Het departement zegt het voorstel te zullen bestuderen en daarbij te letten op de maatschappelijke en economische gevolgen. Het ministerie wijst er bovendien op dat gezien de huidige economische omstandigheden abrupte maatregelen op de woningmarkt niet voor de hand liggen.

In een reactie laat de AFM weten dat het ministerie en de sector in een consultatie de mogelijkheid krijgen te reageren op de maatregelen, maar dat de economische situatie de noodzaak ervan onderstreept.

Op aanvragen van PVV en CDA hield de Tweede Kamer vanmiddag een spoeddebat over de kwestie met de ministers Bos (Financiën) en Van der Laan (Wonen). Ook andere fracties wilden over de AFM-voorstellen praten, maar hadden minder haast.

PVV-Kamerlid Van Dijck noemde het voornemen gisteren „de doodsteek” voor de Nederlandse woningmarkt, die „al muurvast” zit. Het Kamerlid wil dat het kabinet de maatregel terugdraait. Het CDA noemde de voorstellen van de AFM onduidelijk.

Ook vanuit het veld is het AFM-plan neergesabeld. Vereniging Eigen Huis spreekt van „het slechtst mogelijke middel op het slechtst mogelijke moment.” De Consumentenbond vindt het „onbegrijpelijk dat toezichthouder AFM op de stoel van de wetgever gaat zitten” en acht het slechts de taak van de AFM om „toezicht te houden op de uitvoering van bestaande regels.”

De voorgestelde maatregel heeft volgens de bond zelfs een tegengesteld effect omdat met name starters op de woningmarkt geneigd zullen zijn een hypotheektekort met een persoonlijke lening te financieren.

Hypotheekadviesketen De Hypotheekshop droeg gisteren alternatieven aan om de problemen rond tophypotheken aan te pakken. Volgens algemeen directeur Ron Bavelaar moet wettelijk worden vastgelegd dat, indien meer geleend wordt dan de waarde van de woning, een deel van de hypotheek op de einddatum verplicht wordt afgelost. „Hiermee kan veelal de top afgelost worden als de klant onverhoopt zijn woning moet verkopen.” Ook maakt de maatregel volgens hem het aflossingsvrije deel binnen een hypotheek kleiner.

Marktpartijen zijn over het algemeen wel te spreken over het voornemen van de AFM om het aantal gevallen terug te dringen waarin de verstrekkingsnorm van 4,5 keer het jaarinkomen wordt overschreden.