Klik hier voor het rapport van de Adviescommissie Toekomst BankenDat zijn de belangrijkste aanbevelingen uit het dinsdag gepresenteerde rapport ”Naar herstel van vertrouwen” van de Adviescommissie Toekomst Banken die onder voorzitterschap stond van voormalig ING-bankier Cees Maas.

De commissie, november vorig jaar ingesteld door het bestuur van de Nederlandse Vereniging van Banken, moest dwingende aanbevelingen doen om het vertrouwen in de bancaire sector te herstellen. Als gevolg van de wereldwijde financiële crisis zijn verschillende banken in grote moeilijkheden gekomen.

De belangen van klanten, aandeelhouders, medewerkers en de samenleving als geheel zullen weer met elkaar in evenwicht moeten worden gebracht, aldus de commissie. Het primaat moet weer liggen bij het belang van de klant en de spaarder; er is nu te veel aandacht voor de kortetermijnvisie van de aandeelhouder. In dit opzicht zijn een fundamentele mentaliteitswijziging en heroriëntatie in het bankwezen nodig, aldus de commissie-Maas in het rapport.

Omdat de raad van bestuur verantwoordelijk is voor het beleid van de bank, moeten de leden daarvan een moreel-ethische verklaring ondertekenen, aldus de adviescommissie. Daarin staat onder meer dat een bestuurder zijn functie zorgvuldig en integer zal uitvoeren en het belang van de klant voorop zal stellen.

De commissie constateert dat banken zich te veel hebben gericht op het belang van de aandeelhouder en daarmee op kortetermijnwinst. Het variabele deel van het inkomen van topbankiers dat vooral is gekoppeld aan de winstontwikkeling is de laatste jaren „excessief gegroeid. Een beperking ervan is in vele gevallen dan ook wenselijk.” Het variabele inkomen moet volgens de commissie afhankelijk zijn van meer dan alleen winstfactoren. Ook niet-financiële doelstellingen, zoals klanttevredenheid, duurzaamheid en integriteit, dienen de hoogte van de beloning te bepalen.

Het variabel inkomen mag een niet te groot deel uitmaken van de totale beloning, stelt de commissie. „Dat kan leiden tot perverse prikkels.” Het rapport doet de aanbeveling dat „het totale variabele inkomen per jaar maximaal tussen de 0 en 100 procent van het vaste inkomen mag bedragen. Als er door de bank geen winst wordt gemaakt dient aan de raad van bestuur en de managementlaag daaronder geen variabel inkomen te worden toegekend.” Ook pleit de commissie voor een stapsgewijze uitbetaling van de bonus: in het jaar van toekenning mag maximaal een derde worden uitgekeerd.

Banken hebben een groot maatschappelijk belang, aldus het rapport. Intern en extern toezicht vindt de commissie daarom van groot belang. Om in crises snel en effectief te kunnen optreden, doet de commissie de aanbeveling de bevoegdheden van De Nederlandsche Bank en de overheid te verruimen. Bevoegdheden van andere organen in de bank moeten daarvoor wijken.

Volgens de commissie-Maas is „het huidige toezichtmodel te nationaal georiënteerd om grote internationale crises het hoofd te kunnen bieden.” Daarom pleit het rapport voor de oprichting van een Europees stelsel van toezichthouders, naar analogie van het Europees Stelsel van Centrale Banken.

Om spaarders te beschermen, garandeert het depositogarantiestelsel dat spaarders tot euro 100.000 terugkrijgen als hun bank omvalt. De commissie-Maas pleit ervoor dit bedrag te verlagen tot het bedrag dat een spaarder gemiddeld spaart: tussen de 40.000 en de 50.000 euro.