Het had allemaal zo leuk kunnen zijn. Er was immers wel reden voor enig feestrumoer. De NAVO heeft immers haar succes bewezen. Ooit werd ze opgericht om gezamenlijk het vrije Westen te verdedigen tegen het opdringende communisme.Zonder ooit een keer daadwerkelijk het zwaard uit de schede te moeten trekken, is dat gelukt. Van de communistische macht onder leiding van Moskou, waar Europa en de VS in 1949 beducht voor waren, is weinig meer over. Er valt weliswaar geen keiharde uitspraak te doen over de mate waarin de NAVO daaraan heeft bijdragen, maar zeker is wel dat ze daarin een rol heeft gespeeld.

Die angst voor het communisme heeft er in het verleden toe bijgedragen dat orthodox-protestanten, die in het algemeen weinig van een eenwordingsstreven moeten hebben, zich voorstanders toonden van samenwerking binnen NAVO-verband. Dat is opmerkelijk omdat deelname aan een militaire organisatie altijd betekent het uitleveren van een stuk soevereiniteit, hetgeen verder ging dan de aanvankelijke samenwerking binnen de Europese Gemeenschap waartegen wel bezwaren leefden.

Van linkse zijde was er altijd wel verzet tegen de NAVO. Aanvankelijk was dat ingegeven door de sympathie voor het marxisme, later werd dat vooral bepaald door het gebruik van kernwapens door de NAVO. Dat linkse verzet heeft zich eind vorige week ook gemanifesteerd in protesten tegen de betrokkenheid van de NAVO in Irak en Afghanistan. De activisten hebben het feestje danig verstoord.

Niet alleen buiten de vergaderzalen was er rumoer, ook daarbinnen liep het niet soepel. De benoeming van de Deen Rasmussen tot secretaris-­generaal verliep niet vlotjes. Turkije lag dwars omdat de Deense kandidaat de cartoons van de profeet Mohammed niet had veroordeeld.

Uiteindelijk ging Istanbul door de bocht toen de NAVO-partners de toezegging deden dat de secretaris-generaal een assistent krijgt die zich speciaal met de verhoudingen tot de islamitische wereld gaat bezighouden. Op zichzelf kan een dergelijke functio­naris nuttig werk doen. De moslimlanden worden op het internationale decor in toenemende mate een factor van betekenis. Maar gelet op de tevredenheid bij de Turkse premier lijkt het er op dat de nieuwe functionaris vooral een verdediger van de moslimbelangen moet worden.

Daarmee heeft de NAVO een nieuwe element binnen haar organisatie gehaald. De vrije wereld die ze aanvankelijk wilde verdedigen was vooral gestempeld door de joods-christelijke waarden. Met alle politieke en godsdienstige verschillen was dat een gemeenschappelijk fundament.

Dat wordt nu verbreed. Een wezensvreemde levensovertuiging is binnengeloodst. Dat maakt de organisatie niet sterker. Integendeel, de deur staat open voor allerlei ideologische discussies. Wat een feestje moest worden, is een uitgelopen op een kater.