Het RD van 26 maart bevatte een artikel dat de resultaten van een onderzoek van S. Boyd aanhaalde. Op grond van het gebruik van werkwoordsvormen trekt Boyd een conclusie over het soort tekst in Genesis 1-3. Dit onderzoek weerspreekt een populaire opvatting, namelijk dat de eerste hoofdstukken van Genesis poëzie zouden zijn.Gelijkenissen

Nu wordt in het artikel een conclusie getrokken die er niet aan verbonden mag worden: proza = letterlijk = historie. Er zijn echter in de Schrift prozaïsche teksten die we niet letterlijk moeten interpreteren.

De bekendste voorbeelden daarvan zijn de gelijkenissen van de Heere Jezus. Dat is proza.

We zouden ze helemaal verkeerd begrijpen als we ze letterlijk interpreteerden; en al helemaal als we ze als historie zouden beschouwen.

In de uitleg van de Bijbel staat tegenover proza poëzie. Tegenover letterlijk staat figuurlijk of geestelijk. Tegenover historisch staat allegorisch. Als we zeggen dat een tekst proza of poëzie is, zeggen we dus nog niets over de inhoud, maar alleen over het vat waarin die inhoud gegoten is.

Dat is heel belangrijk, zeker tegenover de vloed van Schriftkritiek die over ons heen komt. Niet zelden wordt ”poëzie” gebruikt om het historische gehalte van een tekst te ontkennen.

Zo zouden Genesis 1 en 2 eigenlijk niet meer willen zeggen dan: „God staat erboven.” „Want het is poëzie”, is dan het argument. Laten we ons deze teksten zó niet laten afnemen!

Al zou het waar zijn dat Genesis 1-3 poëzie is (wat nog maar de vraag is), dan is het nog onzin om op grond daarvan te zeggen dat het ons geen feitelijke, historische informatie wil geven over het ontstaan van de aarde.

Geschiedenis

Verduidelijkend is ook de reactie van Jakob Karels (RD, 31-03). In het voorkomen van werkwoordsvormen staat Genesis 1-3 op gelijk niveau met de Psalmen 105 en 106, die weer op gelijk niveau staan met veel andere prozaïsche teksten. Dat komt doordat deze psalmen de geschiedenis van Israël beschrijven.

Het is duidelijk dat deze psalmen poëzie zijn. Toch willen ze historische informatie geven.

Natuurlijk is de weergave van de geschiedenis in de psalmen wat vrijer dan in de vijf boeken van Mozes: er wordt wat minder aandacht gegeven aan chronologie.

Ook is er wat meer ruimte voor beeldspraak – dat is eigen aan poëzie. Maar daarmee geeft het ons nog wel historische informatie. Het drukt het ons zelfs op het hart.

Monddood

Als we nu –vanwege de argumenten– zeggen dat Genesis 1-3 poëzie is, dan geeft de analyse van S. Boyd aan dat de hoofdstukken dan behoren tot de categorie van Psalm 78, 105/106.

Overigens, ook in dat geval claimen de eerste hoofdstukken van Genesis meer chronologie dan de betreffende Psalmen. Er staat immers met zoveel woorden „eerste, tweede dag” etc. Deze woorden mogen we niet monddood maken door te zeggen dat het hier over poëzie zou gaan.

De andere kant is: er is alle reden om de klassieke interpretatie van deze eerste Bijbelhoofdstukken aan te houden. Dat kunnen we alleen niet concluderen louter op grond van het feit dat hier proza beschreven zou zijn.

De auteur is predikant van de hersteld hervormde gemeenten te Ederveen en Andelst-Zetten e.o.