Dat is allemaal het gevolg van de overgang van winter- naar zomertijd, volgens de Groningse Domien Beersma, hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen en expert op het gebied van de biologische klok.Dit weekeinde gaat de klok een uur vooruit. „Ongezond”, aldus Beersma. Hij doet onderzoek naar het 24 uursritme van mensen en dieren. „Vooral avondmensen hebben moeite zich aan te passen aan de overgang. Met die kennis zou veel meer rekening moeten worden gehouden.”

Volgens de hoogleraar stapelen de wetenschappelijke bewijzen voor de „immense invloed van de biologische klok” zich op.

Zweeds onderzoek heeft aangetoond dat het aantal hartinfarcten in de eerste week na het verzetten van de klok duidelijk stijgt.

Beersma: „Het hele jaar door is er op maandag een piek in het aantal infarcten, zo blijkt uit hun onderzoek. In de loop van de week neemt het aantal af, in het weekeinde is het het laagst. Na de overgang op zomertijd, is de piek op maandag extra hoog. Maar ook de rest van die eerste week blijven er meer hartinfarcten optreden.”

Ook het immuunsysteem kan in de war raken, terwijl het bioritme eveneens van invloed lijkt te zijn op de werking van organen.

Door de klok een uur vooruit te zetten, voelen avondmensen zich volgens de hoogleraar nog helemaal niet moe op het tijdstip dat ze normaal gesproken naar bed gaan. Hun horloge geeft weliswaar bedtijd aan, maar hun biologische klok niet. Daarom blijven ze langer op. Het gevolg is dat ze ’s morgens niet uitgerust zijn. Daardoor gebeuren er meer ongelukken in het verkeer.

De Groningse hoogleraar verwacht dat er de komende jaren veel bekend zal worden over celklompjes in de hersenen die het slaap-waakritme regelen. „Onze biologische klok lijkt zeer gedetailleerde informatie af te geven en bijna tot op de minuut nauwkeurig allerlei organen in werking te zetten.”

De inzichten over grotere aantallen verkeersongelukken en hartinfarcten vormen dan ook maar het topje van de ijsberg, meent hij.

Belangrijker dan de overgang tussen winter- en zomertijd vindt de hoogleraar dat de mens ook de rest van het jaar aan zijn biologische klok uitgeleverd is. Er zou wat hem betreft veel meer rekening moeten worden gehouden met wat voor chronotype iemand is: ochtend- of avondmens.

Beersma: „Wat heeft een baas eraan als zijn werknemers zich met de ene kop koffie na de andere staande moeten houden? Laat mensen werken wanneer ze dat het beste past. Dat levert niet alleen gezondheidswinst op, maar ook economisch voordeel. Als we niet allemaal om negen uur beginnen met werken, staan we bijvoorbeeld minder lang in de file.”

Om de werking van de biologische klok te ontrafelen, is nog veel onderzoek nodig. In Groningen worden onder meer proeven gedaan met slaaponthouding en wordt het dag-nachtritme van gisten en schimmels bestudeerd.

Beersma: „Door zo veel mogelijk gegevens over het slaapgedrag van de Nederlandse bevolking te verzamelen, hopen we de werking van de biologische klok beter te begrijpen.”

testuwslaap.nl voor informatie over de slaaptest.