Balkenende maakte zijn initiatief voor de wet, die hij samen met CDA–minister Eurlings (Verkeer) en PvdA–minister Cramer (VROM) wil indienen, zaterdag bekend op het CDA–congres in Utrecht. De wet moet „regelvrije gebieden” aanwijzen waar bijvoorbeeld slepende bezwaarprocedures van de milieubeweging flink kunnen worden beperkt.Met de wet kunnen provincies en gemeenten voldoen aan een eerdere oproep van Balkenende om geplande investeringen in bijvoorbeeld weg– en waterbouw naar voren te halen. Dergelijke maatregelen staan ook op de lijst waarover de coalitie al ruim twee weken praat. „Het is zonde als dat niet sneller kan vanwege procedures. Iedereen weet dat het soms lang duurt voordat de eerste spade de grond ingaat”, zei de premier.

Coalitiegenoot PvdA zegt graag op zoek te gaan naar manieren om bouwprojecten te versnellen. Tweede Kamerlid Vermeij waarschuwt wel dat het aanwijzen van regelvrije zones niet mag leiden tot overschrijding van de (milieu)normen. Ze denkt bouwprojecten ook te kunnen versnellen door doublures uit de regelgeving te halen.

Balkenende pleitte in zijn speech tot het congres verder voor een nieuwe morele norm die zijn naam draagt maar geen salarisplafond kent. Een norm waarbij bestuurders verantwoordelijkheid nemen voor hun taak of hun werk. Balkenende reageerde daarmee op de vorstelijke salarissen in niet alleen de financiële sector, maar ook bijvoorbeeld van bestuurders in de zorg.

De premier prees in Utrecht de leraren, hulpverleners of werknemers in de zorg, die niet vragen om bonussen of hoge afkoopsommen, maar „om extra tijd en een praatje aan het bed”. „Voor mij zijn dat de helden van Nederland. Al deze mensen nemen zelf verantwoordelijkheid”.

De CDA–leider haalde ook uit naar bankiers die volgens hem nog steeds niet begrijpen wat er aan de hand is. „Mensen die speelden met het geld van anderen, aangedreven door dubieuze financiële prikkels en die daar zelf veel geld aan verdienden”.

Eerder op het congres had minister Donner (Sociale Zaken) al gezegd dat hij „geen begrip” heeft voor de startbonus van de financieel topman van ING, de Ier Patrick Flynn. Maar Donner begrijpt wel goed hoe zoiets werkt. Volgens hem had ING behoefte aan een bestuurder die het vertrouwen van de financiële wereld geniet. „Dan moet je soms iemand ergens wegkopen”, aldus Donner. „En dan moet je soms een som betalen waarvan je zegt: dat is van de dwaze, omdat een normaal mens dat niet verdient”.

CDA–fractievoorzitter Van Geel vroeg en kreeg het vertrouwen van het congres om tijdens de finale onderhandelingen met de andere regeringspartijen PvdA en ChristenUnie naar eigen inzicht te kunnen optreden. De PvdA–top deed vorige week op haar congres een vergelijkbare oproep en kreeg net zo’n antwoord. De coalitie gaat komende maandag weer verder met de bespreking van het pakket maatregelen ter bestrijding van de recessie.