Streep
Dinsdag voor Kerst heeft de Hoge Raad duidelijk een streep getrokken op het hellend vlak van de euthanasie. Of die streep ook op langere termijn de grens zal aangeven waar de artsen achter moeten blijven, zullen we moeten afwachten.In ieder geval is het positief dat de Hoge Raad deze grens heeft willen trekken. De Haarlemse rechtbank zag in eerste instantie in eerdere uitspraken van de Hoge Raad voldoende aanknopingspunten om de Haarlemse huisarts Sutorius vrij te spreken. Sutorius had in 1998 op verzoek van de bejaarde oud-senator Brongersma (PvdA) een eind gemaakt aan diens leven.
Bij Brongersma was geen sprake van een ernstige lichamelijke of psychische ziekte waardoor hij ondraaglijk leed. Hij had echter genoeg van het leven en wilde er daarom een eind aan laten maken.
De artsenorganisatie KNMG kan zich wel vinden in het arrest van de Hoge Raad, maar pleit tevens voor een maatschappelijk debat over de problematiek van mensen die, zoals men dat noemt, lijden aan het leven. Gemakkelijk leidt zo’n discussie er echter toe dat de interpretatie van de betreffende wetsartikelen opgerekt wordt, of dat de roep weerklinkt om een wetswijziging die ruimte biedt voor euthanasie bij mensen die menen dat ze „klaar zijn met het leven.”
Er is hier duidelijk sprake van een hellend vlak, waarbij we reden hebben om beducht te zijn voor elke volgende stap. Artsen gaan steeds meer wennen aan de gedachte dat het ook tot hun taak behoort om mensen van dienst te zijn die een eind aan hun leven willen maken.
Nu zullen we niet licht mogen denken over de problemen van de aftakeling waar met name hoogbejaarden mee te kampen hebben. Daarbij hoeft men niet alleen te denken aan allerlei gevallen van ernstige dementie of ingrijpende gezondheidsproblemen. Ook wanneer dat (nog) niet het geval is, wordt het bijbelwoord werkelijkheid „dat de lust zal vergaan.” „Oud en der dagen zat” is eveneens een bijbelse uitdrukking.
Maar in de Bijbel wordt ons ook voorgehouden dat de mens gaat naar zijn eeuwig huis. En wie met Jakob mag zeggen: „Op Uw zaligheid wacht ik, HEERE!”, weet ook van het wachten op Gods tijd. Die tijd valt lang niet altijd samen met het door ons gewenste tijdstip.
Daarom is zelfmoord in christelijke kring altijd afgewezen, ook de ’balanszelfmoord’ van mensen die weloverwogen tot de conclusie komen dat de lusten van het leven niet meer tegen de lasten opwegen. Zo’n beslissing mag een mens niet in eigen hand nemen. Anderen mogen hem daarbij ook niet behulpzaam zijn. Dat geldt ook voor artsen. Het is niet hun taak om mensen te doden, maar om ziekten te bestrijden en lijden te verlichten.
Met de legalisering van bepaalde vormen van euthanasie loopt Nederland voorop. In de verkeerde richting weliswaar, maar velen zijn er trots op.
Toch kunnen zij niet stellen dat bij ons een probleem is opgelost waar men elders nog mee te kampen heeft. Want ook hier komt iedere keer weer de vraag aan de orde waarom deze of gene variant van euthanasie niet onder de ruimte valt die de wetgever aan artsen heeft gegeven.