Zij waren donderdag en vrijdag in Brussel bijeen voor hun gebruikelijke lentetop. Inmiddels trekken de lidstaten opgeteld rond de 400 miljard euro uit om weer groei te realiseren. Dat stemt overeen met 3,3 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Het duurt even voordat de positieve effecten optreden, maar de inspanningen zullen zeker investeringen uitlokken, de vraag vergroten en banen scheppen, stellen de politieke leiders in hun slotverklaring vast.Van Amerikaanse zijde klinkt niettemin kritiek. Het zou een splijtzwam kunnen worden tijdens het beraad van de G-20, begin april. Nobelprijswinnaar Paul Krugman bijvoorbeeld vindt de inzet van Europa veel te mager. Hij bestempelde die deze week als „volledig inadequaat.”

Maar president Sarkozy en bondskanselier Merkel benadrukten in een gezamenlijke brief aan de vooravond van het overleg met hun collega’s al: „Europa loopt in het gevecht tegen de recessie voorop.” Hun standpunt echoot na in de conclusies van de 27. De Tsjechische premier Topolanek, roulerend voorzitter van de Unie: „We weten nog niet hoe de conjunctuurprogramma’s uitwerken. Daarom heeft het geen zin tot nieuwe te besluiten. Vertrouwen laat zich niet commanderen en kun je niet kopen.” De houdbaarheid van de begrotingstekorten biedt trouwens ook weinig ruimte om meer te doen.

Toch wordt aan het stimuleringsbeleid 5 miljard euro toegevoegd, ditmaal niet uit de nationale budgetten, maar uit de EU-kas. Over dat relatief bescheiden pakket is maandenlang gesteggeld. Het betreft geld dat de Europese Commissie vorig jaar overhield. Volgens de spelregels dienen zulke middelen terug te vloeien naar de lidstaten, maar voorzitter Barroso, die aast op de benoeming voor een tweede termijn in zijn huidige functie, ijverde ervoor het te gebruiken voor uitbreiding van energienetwerken en snelle internetverbindingen. Hij maakte er een prestigekwestie van. En jawel, uiteindelijk krijgt hij zijn speeltje. Bij de beoogde projecten, waaronder ook die voor opslag van CO2, moet uiterlijk in 2010 concreet de spa de grond ingaan, anders vervalt de subsidie.

Eerst was er de bankencrisis. Om herhaling daarvan in de toekomst te vermijden, proberen de G-20 op 2 april in Londen overeenstemming te bereiken over beter toezicht op en goede regulering van alle markten, alle producten en alle spelers. De EU-leiders bereidden gisteren en vandaag de gemeenschappelijke inbreng van hun zijde voor.

Daarna sloeg vorig najaar de economische crisis toe. In reactie daarop verschenen de stimuleringsmaatregelen in beeld. Nu verschuift de aandacht geleidelijk naar de dreigende sociale crisis. De Luxemburgse premier Juncker waarschuwt voor „massawerkloosheid en inkomensverliezen voor veel mensen.” Straks staat één op de tien burgers die willen werken, langs de kant.

Op 7 mei belegt Topolanek in Praag een speciale top over dit probleem. Zoals een vertegenwoordiger van de Europese vakbeweging het gisteren in Brussel zei: „Na de reddingsoperaties voor de financiële sector en de economische herstelplannen, hebben we nu behoefte aan een sociale deal.”