Ook in boeken nemen ze regelmatig een prominente plaats in. De series over paarden zijn van alle tijden, net als de vele dolfijnenverhalen. Ook Roald Dahl nam af en toe dieren als hoofdpersoon, zoals de ”fantastische meneer Vos”, die al zijn tegenstanders te slim af is.Mede door de verfilming zijn de Snuf de hondboeken van Piet Prins bezig aan een tweede leven. Voor een nieuwe generatie lezers is Snuf de Duitsers te slim af en speelt hij een rol bij de ontmaskering van Vliegende Volckert.

Op zich is het onbegrijpelijk dat er mensen zijn die sprookjes afkeuren, maar allesoverwinnende dieren probleemloos accepteren. Het doet op z’n minst sprookjesachtig aan hoe bepaalde dieren in (christelijke) boeken de heldenrol vervullen. Regelmatig zijn ze slimmer dan de mens, ontkomen ze aan groot gevaar of zorgen ze ervoor dat mensen op wonderlijke wijze worden gered. En dat vele delen achter elkaar.

In de komende Boekenweek zijn dieren en literatuur samengebracht in het thema ”Tjielp tjielp. De literaire zoo”. Tijdens deze week ontvangt iedereen bij aankoop van een Nederlandstalig boek ter waarde van 11,50 euro gratis het Boekenweekgeschenk ”Een Tafel vol Vlinders”. Dit boek is geschreven door Tim Krabbé en het CPNB belooft „het ontroerende en verrassende verhaal over een vader-zoonrelatie, idealen en toekomstverwachtingen.”

Mij ontgaat de logica: hoe vogelgeluiden, een literaire dierentuin en een tafel vol vlinders in het boek worden samengebracht met een vader-zoonrelatie is me nog niet duidelijk. Maar wellicht begrijp ik deze combinatie wel na lezing van Krabbés boek. Van literatuur kan immers toch geen sprake zijn als je de bedoeling van de auteur op voorhand begrijpt…

Naast het Boekenweekgeschenk wordt elk jaar een Boekenweekessay geschreven: Midas Dekkers is de auteur van ”Piep. Een kleine biologie der letteren”. Dekkers breekt een lans voor dieren in de literatuur. Hij is van mening dat mensen pas tot zelfkennis komen als ze over dieren lezen.

Wat een enorme onzin! Er zijn zeker lezenswaardige boeken waarin dieren een belangrijke rol hebben. ”De wandelaar” van Adriaan van Dis, waarin een hond een prominente plaats heeft, heb ik met veel plezier gelezen. Maar boeken waarin een dier een natuurlijke, geloofwaardige rol speelt, zijn schaars.

Toch verwacht de organisatie van de Boekenweek dat het dierenthema zal aanslaan. Van het geschenk liggen niet minder dan 968.000 exemplaren gereed.

De christelijke boekhandels kennen hun eigen geschenk, dit jaar geschreven door Elizabeth Musser: ”Wachten op Peter”. De samenvatting op de Lees en Luistersite is niet hoopgevend: een verzwakt straathondje dat geduldig en braaf op zijn verdrietige en eenzame baasje wacht. Slechts de sneeuw ontbreekt. Hopelijk is deze samenvatting een misser en is de inhoud van Mussers actieboek beter.

Ondanks mijn teleurstelling over het dierenthema van de Boekenweek van dit jaar hoop ik beide geschenken binnenkort te lezen. En wellicht ga ik na lezing van deze geschenken positiever over dierenverhalen oordelen.

Maar of ik daardoor tot zelfkennis kom, zoals Midas Dekkers wil doen geloven, waag ik te betwijfelen. Daarvoor heb ik een ander Boek in huis.

Reageren aan scribent? kwartet@refdag.nl.