In deze wereld bewegen we ons steeds meer in losjes gekoppelde netwerken. In deze wereld moet je vooral aan je welbevinden denken. Aan je eigen ontwikkeling. Moet je vooral doen wat goed bij je past. Waar je je lekker bij voelt.Maar in het Koninkrijk van God geldt een andere wet. Bij de gemeente van God past het beeld van dienstbaarheid en geestelijke verbondenheid. Het beeld van het lichaam, waar alle leden lijden als één lid lijdt. Als het dan wat minder gaat, moet dat juist de betrokkenheid vergroten en het gebed vermenigvuldigen. Moet je opzien naar het Hoofd van de gemeente. En wat betreft de weinig aansprekende dominee, luister naar MacCheyne. Hij zegt: „De Heere behoede mij dat ik ooit de ontrouwe prediking, de lauwheid en doodsheid in een gezant van Christus zou verdedigen, maar ik vraag: waar ligt de blaam van de ontrouw, anders dan in het gemis aan getrouwe gebeden?!”

Dus ik geloof in een grote mate van trouw en verbondenheid aan de kerkelijke gemeente, waarin je gedoopt bent, belijdenis hebt gedaan en waar je onder het Woord zit. De gemeente is een voluit Bijbels nieuwtestamentisch gegeven.

Hogepriesterlijk gebed
Geldt dat ook voor kerkelijk besef? Men zegt dan: kerkisme is fout, kerkelijk besef is belangrijk. Is dat zo? Nogmaals, een verbondenheid aan de gemeente waarin de Heere je geplaatst heeft, is belangrijk. De gemeente is een instelling van de Heere.

Maar dat kun je van een kerkverband toch moeilijk zeggen. Kerkmuren worden door mensen opgebouwd en in stand gehouden. Het is niet Gods bedoeling dat Zijn gemeente over verschillende kerkverbanden verspreid is. Het meest treffend is de tekst uit het hogepriesterlijk gebed, waar Jezus Christus bidt dat degenen die door het Woord in Hem geloven voor het oog van de wereld één zijn (Joh. 17: 21).

Dus hoewel de afgescheiden kerken niet buiten Gods voorzienigheid zijn ontstaan, is het bestaan van verschillende bevindelijk gereformeerde kerken niet in overeenstemming met de geopenbaarde wil van God. Waartoe dient dan de nadruk op het eigen kerkelijk instituut, als dat een afgescheiden kerk betreft? Waarom aandacht voor eigen dogmatische uitspraken, de eigen accenten in de prediking, de eigen organisatie, regels en kerkelijke cultuur? Waarom moeten we het met elkaar hebben over het eigene van de x-gemeenten of y-kerk? Waarvoor is kerkelijk besef waardevol? Het lijkt mij dat we daarmee iets in stand houden wat we zouden moeten willen loslaten. Dat kerkelijk besef op gespannen voet staat met Kerkelijk besef met een hoofdletter.

Leespreken
We zouden moeten schrijven over het katholieke van de x-gemeenten. We zouden als kerk ontspannen en vrijmoedig moeten zijn in het grensoverschrijdende verkeer van goederen en personen, zodat grenzen langzamerhand vervagen. Gebruikmaken van elkaars meditatiebundels, leespreken, opleiding, materiaal voor jongeren, van elkaars sprekers en misschien wel prekers, broeders en zusters in de Heere. Natuurlijk mag in alle gevallen de norm van Gods Woord en van de Schriftuurlijk-bevindelijke waarheid worden gehanteerd, maar dat is nog wat anders dan de norm van de kerkelijke afkomst.

Je kunt erover discussiëren of de Hersteld Hervormde Kerk een voortzetting is van de Nederlands Hervormde Kerk. Het is een zienswijze, er zijn ook andere zienswijzen mogelijk. Maar we moeten onszelf niet voor de gek houden. Als er in de afgescheiden kerken een sterk verlangen was naar kerkelijke eenheid, hadden we deze zienswijze met beide handen aangegrepen om terug te keren tot de kerk van de reformatie. Het blijft echter op dit gebied heel stil. Ik had mijn hoop nog het meest gevestigd op de Oud Gereformeerde Gemeenten, waar het besef van de tijdelijkheid van het eigen kerkverband nog het langst levend is geweest. Maar zelfs in dat kerkverband is de rek er blijkbaar uit. Is er nog een afgescheiden kerk die als eigen accent heeft dat de bede van Christus uit het hogepriesterlijk gebed een levend en krachtig verlangen is?

Steven Fuite
Met enige schroom sluit ik deze keer af met een persoonlijk gekleurd verhaal over mijn grootvader, Steven Fuite. Hij woonde in Genemuiden en zijn dochter, mijn moeder, woonde in Enkhuizen. De reis naar Enkhuizen voerde via Urk. Deze keer had zijn schoonzoon hem naar de boot gebracht. Mijn grootvader was al aan boord en stond op het achterdek te praten met mijn oom.

Een voorbijfietsende Urker zag hem over de reling hangen: zwarte kleren, zwarte hoed. Hij dacht: Die moet wel van een oud gereformeerde kerk zijn. Hij stapte van de fiets, liep naar de boot en riep: „U bent van de goede waarheid, zeker?”

Mijn grootvader ging rechtop staan, pakte de reling vast en antwoordde: „Ik? Ik ben lid van de Ene Algemene Christelijke Kerk.”

En toen hij de Urker terug zag lopen naar zijn fiets, riep hij hem op z’n Gallemunigers nog na: „En ie, ie ook?”

Reageren aan scribent? welbeschouwd@refdag.nl.