Israël en de VS
Met het aantreden van Barack Obama als president van de Verenigde Staten zou alles anders worden. Het tijdperk van de onvoorwaardelijke steun van Amerika voor Israël zou worden omgezet in een veel kritischer benadering van de Joodse staat. Obama reikte de moslimwereld de hand. Tenminste, die moslimlanden die bereid waren de gebalde vuist te ontspannen, zodat er ook werkelijk een hand te schudden viel voor Amerika.
Inmiddels begint duidelijk te worden in hoeverre de Midden-Oostenpolitiek van de VS echt veranderd is nu, na acht jaar George Bush, er een nieuwe leider aan het roer staat in Amerika. Tijdens de Gazaoorlog tussen Israël en Hamas kwam Obama nog weg met verklaringen dat hij de zittende president niet met zijn commentaar voor de voeten wilde lopen. Maar nu is er niets meer wat hem tegenhoudt, en dus waren de ogen van de wereld de afgelopen dagen gericht op de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken van de VS, Hillary Clinton, die namens haar grote baas een bezoek bracht aan het Midden-Oosten.Het cliché dat een beeld soms meer zegt dan duizend woorden, werd woensdag weer eens bevestigd. Op de website van het Israëlische dagblad Ha’aretz stond een foto van de Israëlische president Shimon Peres, die minister Clinton respectvol op de wang zoent. De adoratie die van het gezicht van Peres afstraalt, maakt in ieder geval wel duidelijk hoe Hillary Clinton in Israël te boek staat. Zo groot als het wantrouwen, misschien onderhuids, is ten aanzien van Obama, zo groot is het vertrouwen in Hillary Clinton. Haar man, oud-president Bill Clinton, staat, zeker bij politici als Peres, bekend als vredestichter die in de onderhandelingen met de Palestijnen echter nooit verhulde dat de veiligheid van de Joodse staat hem boven alles gaat.
Inmiddels is niet alleen in de VS de politieke wind gedraaid, maar ook in Israël. En dat maakt het voor de VS niet gemakkelijk om gedane beloftes ook werkelijk uit te voeren. Nu de leider van de centrumrechtse Likud, Netanyahu, zich verzekerd weet van een rechtse meerderheid in de Knesset, wordt het voor Obama, en dus ook voor minister Clinton, buitengewoon moeilijk manoeuvreren. Als Netanyahu inderdaad een regering gaat vormen met zowel orthodox-Joodse als ultra-rechtse partijen, hoef je geen groot politicus te zijn om te concluderen dat het vredesproces dood is.
In Egypte hebben tal van landen de afgelopen week geld beschikbaar gesteld voor de wederopbouw van Gaza. De vraag blijft echter hoe die opbouw werkelijk gestalte moet krijgen. De wereld kan heel veel willen, maar als de hoofdrolspelers in het conflict –Israël en Hamas– niet meewerken, gebeurt er niets.
Hetzelfde geldt voor de vredes-onderhandelingen tussen Israël en de Palestijnen. Hoe je verder ook denkt over de condities waaronder Israël vrede kan sluiten met de Palestijnen, duidelijk is dat alleen een Israëlische regering van nationale eenheid ervoor kan zorgen dat de onderhandelingen niet echt jaren zullen stokken. Als die eenheidsregering er niet komt, is Barack Obama aan zet. Dan zal ook blijken of hij kan omgaan met een van de gevoeligste politieke dossiers in de VS: de relatie met Israël.