Kerkblad, het maandblad van de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland, heeft een vaste rubriek waarin neerlandicus drs. P. A. Zevenbergen in korte stukjes allerlei wetenswaardigheden behandelt betreffende woorden en begrippen uit de Statenvertaling. Daarvan zijn er nu 57 gebundeld in boekvorm.Wie had bijvoorbeeld gedacht dat het woord ”salaris” in onze Bijbel voorkomt? Zevenbergen legt uit: salaris is een Latijns woord dat eigenlijk zoutgeld betekent. Oudtijds werd de soldij der soldaten namelijk deels in zout uitbetaald. De Statenvertalers kozen in Ezra 4:14 dit woord omdat er in de grondtekst van zout uit het paleis gesproken wordt.

Wat betekent in Psalm 16:6: „De snoeren zijn mij in lieflijke plaatsen gevallen?” Zevenbergen licht toe dat dit ziet op het gebruik om land te verdelen met een meetsnoer of meetlint. Het woord ”amechtig” komt niet, zoals velen denken, van „ademachtig, buiten adem”, maar van a-machtig, zonder macht, machteloos.

Bij het begrip „afgrijselijke afgod” toont de schrijver dat het woord ”afgrijselijk” taalkundig verband houdt met griezelen en met gruwen. Guichelen is naar de letter heel iets anders dan huichelen. Bij guichelen moeten we aan betoveren denken. Zevenbergen laat zien dat beide woorden hun eigen geschiedenis en achtergrond hebben. Toch blijken er in de betekenis wel degelijk overeenkomsten. Zevenbergen: „De werkelijkheid wordt zowel bij het guichelen als het huichelen vertekend voorgesteld: betoveren door daden en een schone schijn. Beide woorden hebben te maken met de eigen werken des duivels.”

In Daniël 8:21 wordt in de oorspronkelijke tekst van de Statenbijbel gesproken van „het hoorn.” Dat zou volgens Zevenbergen wel eens de Friese afkomst van de vertaler van dit deel, Bogerman, kunnen verraden. Zelf ontdekten we iets dergelijks. In de kanttekeningen op Jeremia 16, eveneens in eerste instantie van Bogerman, wordt uitvoerig ingegaan op de (typisch Friese) praktijk van de leedbanketten in sterfhuizen onder leiding van leedmeesters.

Bij het zoeken naar de betekenis van een bepaald woord of de bedoeling van de vertalers houdt de schrijver soms te weinig rekening met het woord dat er in het oorspronkelijke Hebreeuws of Grieks staat. Een voorbeeld daarvan is Handelingen 18:26, waar staat dat Aquila en Priscilla Apollos tot zich namen en hem de weg Gods bescheidenlijker uitlegden. Hierin vinden we volgens Zevenbergen allereerst de Bijbelse bescheidenheid: zij leverden geen openlijke kritiek. Verder weet hij dat bescheidenlijk de betekenis kan hebben van: verstandig, met oordeel, met kennis van zaken. Zo ook hier. Maar noch het een noch het ander is hier van toepassing. Het woord dat hier in het Grieks staat, kennen wij in ons taalgebruik ook wel: acribie, nauwkeurigheid. Aquila en zijn vrouw legden aan Apollos de weg Gods nauwkeuriger, preciezer, exacter uit.

Zevenbergen zet uiteen dat het woord ”eerlijk” in de Statenvertaling meer betekenissen heeft dan wat wij er nu onder verstaan, zoals voornaam, aanzienlijk of eerbaar. In Filippensen 4:8 betekent het volgens hem schoon, verheven. Maar het daar gebruikte Griekse woord heeft die betekenis niet, maar wel eerbaar, eerbiedwaardig, of zoals de kanttekening aangeeft, deftig, statig.

Op blz. 20 is het een kennelijke vergissing van de schrijver als hij opmerkt dat de zegswijze waarin God de Voor- en Achtertocht van Zijn volk genoemd wordt, niet berust op Gods Woord. Zie Jesaja 52:12.

Deze opmerkingen mogen een bewijs zijn dat we dit boekje met grote belangstelling gelezen hebben. Aan iedere liefhebber van onze Nederlandse taal van harte aanbevolen, maar inzonderheid een must voor wie zijn kennis van de Statenvertaling wil verrijken.