In de romp gaapt een groot gat
Triest ligt het gecrashte Turkse toestel in een omgeploegd weiland bij Zwanenburg. In de romp gaapt een groot gat. Onwerkelijk. Luguber.
ddEen koude wind waait over de akkers, onder de rook van Schiphol. De lucht is grijs, nevelig. De bewolking hangt laag. Om iets voor half elf stort het toestel van Turkish Airlines neer, vlak voor de snelweg A9 Amsterdam-Haarlem. Passagiers lopen verdwaasd rond. Hulpverleners rijden af en aan. Een vrouw krijgt een jas van zilverpapier tegen de kou.Hulpverleners zwermen uit rond de neergestorte Boeing 737 van Turkish Airlines. Het passagierstoestel breekt bij de crash in drie stukken. De snuit schuift in het zand, de staart draait een kwartslag en belandt scheef achter de rest van het vliegtuig. De rechtermotor schiet 25 meter voorruit, de linkermotor komt op 30 meter voor het toestel tot stilstand. Een van de motoren vat bij de crash vlam. Wonder boven wonder breekt er geen brand uit in het toestel.
De versgeploegde aarde van het weiland bemoeilijkt de hulpverlening. Ambulancemedewerkers en brandweerlieden leggen ladders over een brede sloot om de ramplocatie te bereiken. Twee boeren rijden met sterke tractoren en platte aanhangers rond het wrak. Een rupsvoertuig van Schiphol voert met zwaailichten onbekende lading op een platte aanhanger af.
Het wrak ligt op pakweg 50 meter van twee boerderijen. De vliegtuighuid is gescheurd, opgefrommeld door het geweld van landing. De eerste breuk van de vliegtuigromp bevindt zich rond de twaalf, dertien stoelen vanaf de cockpit. Wie zich de angst van de inzittenden tijdens de laatste minuten van de rampvlucht probeert in te leven, durft even niet verder te denken.
Achter het ramptoestel bevindt zich een streep van 100 tot 150 meter met wrakstukken. Het onfortuinlijke vliegtuig moet de laatste minuten van de vlucht vrijwel loodrecht uit de lucht zijn gevallen. De ramplocatie blijft daardoor beperkt tot enkele honderden vierkante meters.
Hulpverleners leggen omgekomen passagiers onder witte doeken naast het gecrashte toestel. Een tractor met gele laadwagen komt over het omgeploegde weiland aanrijden om de dode lichamen op te halen. Hulpverleners pakken de witte doeken en tillen deze een voor een in de laadbak. Een zwarte lijkauto komt voorrijden. Luguber.
Ambulances rijden met gillende sirenes richting ziekenhuizen in de buurt. Tachtig gewonden worden overgebracht naar elf ziekenhuizen in Amsterdam, Hoofddorp, Haarlem, Utrecht, Almere en Bevenwijk. Motoragenten escorteren het vervoer van de gewonden in de ambulances.
De autoriteiten zetten massaal materiaal in. Op een dijkje naast de ramplocatie staat een lange stoet van twintig, dertig ambulances paraat. In een zijweg staan er nog eens twintig te wachten. Twee traumahelis zijn vlak naast het toestel geland. Even later verschijnt er een derde traumaheli.
Chris Roodenburg uit Zwanenburg heeft het toestel horen neerkomen. „Ik hoorde een doffe klap”, vertelt de boer. „In eerste instantie dacht ik dat er twee auto’s op de snelweg op elkaar waren geklapt. Een vriend belde: Ligt er een vliegtuig in je land? Toen ben ik gaan kijken.”
De ramp laat de boer niet koud. „Ik zag mensen rondlopen. Ik heb mijn schuur opengemaakt. Ambulancepersoneel heeft daar eerste hulp verleend aan de slachtoffers.” Een Turkse passagier klampte de boer aan. „Hij vroeg of ik ’m niet even naar Schiphol kon brengen. Nou, daar had ik natuurlijk geen tijd voor.”
Roodenburg woont op 200 meter afstand van de ramplocatie. Als de Polderbaan in gebruik is, scheert er elke twee minuten een vliegtuig over zijn huis. „Ik heb er natuurlijk wel eens aan gedacht dat er eentje naar beneden zou kunnen komen. Maar dat kan in heel Nederland. Je houdt er dus niet echt rekening mee.” Roodenburg heeft de schrik nog in de benen. „Ik ben blij dat hij daar ligt en niet 200 meter verderop.”
De situatie op de weg is chaotisch. De politie sluit aanvankelijk de A9 hermetisch af. Later gaat één rijstrook weer open. Rond Schiphol ontstaan lange files. De onvermijdelijke ramptoeristen proberen een glimp op te vangen van de ramplocatie. De politie houdt nieuwsgierigen op afstand. De politie schermt de snelweg over een lengte van honderden meters af met bouwhekken voorzien van doek.