„De telefoon gaat: Bos. Even later lig je languit op bed. Ik word het.” Na weken van slopende zenuwen is het dan zover. Op dinsdag 13 februari 2007 wordt Ella Vogelaar formeel voorgedragen als minister voor Wonen, Wijken en Integratie in het vierde kabinet-Balkenende.Totaal onverwacht komt het ministerschap voor Vogelaar niet. Vrienden hadden haar al vaker gevraagd wanneer zij nu eens naar voren geschoven zou worden. Met haar bestuurlijke ervaring en netwerk zou ze een ideale kandidaat zijn.

Het is dinsdag 25 oktober 2005, na afloop van de crematie van Karin Adelmund, als Bos Vogelaar aanschiet. „We moeten eens een keer praten over hoe jij je toekomst ziet.” Acht maanden later is het eerste gesprek tussen de PvdA-leider en kandidaat-minister Vogelaar een feit.

Een paar dagen na dit onderonsje valt het tweede kabinet-Balkenende. D66 stapt uit de coalitie door het vertrouwen in minister Verdonk van Integratie op te zeggen. Voor de PvdA leek er geen vuiltje aan de lucht. Opiniepeilingen voorzagen vijftig tot zelfs zestig zetels voor de sociaaldemocraten. Alle lichten op groen voor een geslaagde entree van Vogelaar in de landelijke politiek.

Powerhouse
Op dinsdag 13 februari is het zover. Vogelaar wordt minister, maar de portefeuille is nog onbekend. Wordt het nu wel of geen Volkshuisvesting? Uiteindelijk blijkt het Wonen, Wijken en Integratie te worden.

Een week later heeft Bos een interview met de Volkskrant. Daar noemt hij haar een ”powerhouse”. Ook andere partijprominenten reageren positief op Vogelaar. De media reageren scherp verdeeld. Progressief Nederland hoopt op een gematigd integratiebeleid in vergelijking met dat van haar voorganger Verdonk, de conservatieve opinie ziet in haar een „softie.”

Het kabinet vraagt Vogelaar niet naar haar CPN-verleden. Als Van Middelkoop hier in een gesprekje een keer een opmerking over maakt, antwoordt Vogelaar dat ze geen spijt heeft van haar communistische periode.

Polarisatie
Al snel na haar aantreden komen de eerste spanningen tussen Bos en Vogelaar aan het licht. Eerst gaat dit nog over details. Over de visie op de financiering van het wijkenbeleid, of hoe de woningcorporaties te voorzien van budget.

Dat verandert als Bos een interview geeft aan de Volkskrant en met een beroep op Den Uyl oproept tot polarisatie in het integratiedebat. Vogelaar reageert woedend. Volgens haar bereikt de PvdA geen integratie door polarisatie, maar door identificatie. Allochtonen moeten de tijd krijgen om zich aan te passen aan de Nederlandse cultuur. Ze wil veel harder optreden tegen de scherpe uitlatingen van Wilders over immigratie en integratie, maar Bos verbiedt haar dat.

Het zal niet de enige aanvaring zijn met haar partijleider. Onenigheid met Bos loopt als een rode draad door het dagboek. Naar eigen zeggen wordt ze in het integratiedebat vaak gesteund door partijvoorzitter Ploumen en staatssecretaris Albayrak en zelfs door CDA-ministers zoals Donner en Hirsch Ballin.

Integratie
De beeldvorming rond Vogelaar als een softe tegenhanger van Verdonk wordt definitief na een interview met Trouw. Vogelaar voorspelt dat Nederland op de lange termijn een joods-christelijk-islamitische samenleving wordt. In reactie op het vraaggesprek noemt Wilders haar opvattingen „knettergek.” Naar deze uitspraak verwijst ook de titel van het dagboek.

Een paar weken later wordt het imago van Vogelaar opnieuw ondermijnd door haar reactie op het WRR-rapport ”Identificatie met Nederland”. Als prinses Máxima vertelt dat er meer lijnen zijn naar het Nederlanderschap en dat dé Nederlander niet bestaat, is het land te klein. Ook Vogelaar hangt de visie van de prinses aan.

Ondertussen is de PvdA bezig met een vrije val in de peilingen. Zelfs het behalen van twintig zetels lijkt een utopie voor de sociaaldemocraten. Binnen de PvdA vormt het thema integratie een open zenuw. De lijn die Vogelaar verdedigt, wordt door Bos afgedaan als „oud-links.”

Mediageniek
Van alle kanten komt commentaar op het optreden van Vogelaar in de media. Ze zou onbeholpen overkomen, of praten in een soort ”vakbonds-Nederlands”. De aanstelling van spindoctor Dig Istha op het ministerie van VROM is dan ook voer voor de media, hoewel Vogelaar verklaart dat Istha aangesteld was als communicatietrainer voor haar collega Cramer.

De nekslag in het mediaoptreden van Vogelaar is een confrontatie met GeenStijl. Door seconden lang wezenloos in de camera te kijken lijkt het alsof ze de greep op de situatie volledig kwijt is. In haar dagboek verklaart ze dat ze op dat moment geen aandacht wilde geven aan de presentator die haar op een grove wijze benaderde. Maanden later blijkt de confrontatie tussen Vogelaar en GeenStijl het ”politieke moment van 2008” te zijn bij een NOS-verkiezing.

Ondertussen doet Vogelaar er van alles aan om haar beeldvorming bij te stellen. Ze trekt de wijken in en ze onderhandelt met andere departementen over geld om de woningbouw aan te trekken. Haar moeilijke positie wordt versterkt door de onmogelijkheid van haar ministerie. Wonen, Wijken en Integratie is een departement zonder portefeuille. Voor geld moet steeds contact opgenomen worden met collega-ministers.

Aftreden
De rij incidenten die Vogelaar treffen, worden versterkt door een interview van PvdA-Kamerlid Spekman met Vrij Nederland. Crimineeltjes moeten worden vernederd, aldus haar partijgenoot. In haar dagboek wordt Vogelaars woedende reactie ondubbelzinnig vermeld.

Een paar weken later vraagt de Volkskrant zich af waarom boegbeeld Vogelaar het zorgenkindje van het kabinet is geworden. De minister komt terecht in een neerwaartse spiraal. Partner Bosma zegt zich nu echt grote zorgen te maken en zich onrustig te voelen.

Twee dagen later is het dan zover. Vogelaar ontvangt bij terugkomst van een bezoek aan de Antillen een sms’je van Bos. Niks aan de hand, een praatje maken over de registratie van Antilliaans-Nederlandse jongeren, denkt ze. Als tijdens het gesprek met Bos en partijvoorzitter Ploumen voorbeeldontslagbrieven worden getoond, realiseert Vogelaar zich dat er geen weg terug is.

Nieuwswaarde
Het nieuwsgehalte van het dagboek is hoog. Zo beschrijft Vogelaar dat het CDA eigenlijk liever met GroenLinks wilde regeren dan met de ChristenUnie. Het katholieke smaldeel van de christendemocraten zou geen zin hebben in concessies aan een orthodox-gereformeerde partij.

De manier waarop Vogelaar haar eigen partij neerzet doet gênant aan. Een partij met weinig kameraadschappelijke verhoudingen, waar veel oud-politici geïsoleerd door het leven gaan en waar politieke geschillen tot op het bot uitgevochten worden. Warmer schrijft ze over de aandacht, zowel politiek als vriendschappelijk, van CDA-collegae.

Ook het leiderschap van partijleider Bos komt uitgebreid aan bod. Hij wordt neergezet als een afstandelijk en autoritair leider, die zijn ondergeschikten weinig inspireert, maar vooral eenzijdig in een bepaalde richting stuurt. Verschillende PvdA-kopstukken blijken daar moeite mee te hebben.

Versteend
Opvallend is de stijl van het dagboek. Het logboek is geschreven in de jij-vorm; Vogelaars partner en medeauteur Onno Bosma schreef, terwijl zij beschouwde. Af en toe leest dat storend, situaties lijken afstandelijk. Bijvoorbeeld in de zin: „Hoezo, jij moet aan de bel trekken? Je staat niet op de markt om jezelf aan te prijzen. Je besluit maar een tijdje af te wachten.”

Kardinale vraag na het lezen van dit boek is hoe waarheidsgetrouw de inhoud is. Nogal eens doen zich situaties voor waarbij je als lezer de wenkbrauwen fronst. Bijvoorbeeld over de verhoudingen binnen de PvdA, de verhoudingen tussen PvdA en CDA en over het integratievraagstuk. Hebben we hier te maken met de realiteit of met versteende opvattingen door een subjectieve interpretatie van de feiten? Omdat het dagboek vanuit het perspectief van Vogelaar is beschreven, lijkt het laatste nogal eens het geval.

Ronduit storend is het soms grove taalgebruik, waaronder voluit geschreven vloeken.