„Leidinggevenden hebben volgens de enquêtecommissie een zeer belangrijke voorbeeldfunctie bij het uitdragen van geformuleerde normen en waarden”, aldus voorzitter Vos donderdagmiddag bij de presentatie van het eindrapport van de enquêtecommissie bouwnijverheid. Door mee te vliegen met Koop heeft Jorritsma, momenteel VVD-kamerlid, daar onvoldoende rekening mee gehouden.

Zowel Jorritsma als haar opvolger Netelenbos heeft volgens de commissie „te laconiek en vergoelijkend” gesproken over verboden prijsafspraken en corruptie van ambtenaren. „We zijn daarover verbaasd en pijnlijk getroffen”, aldus voorzitter Vos donderdagmiddag. „Velen wisten er wel in min of meerdere mate van, maar wilden het liever niet ’echt’ weten.”

De commissie schrijft in het eindrapport dat het opmerkelijk is dat Netelenbos, momenteel PvdA-kamerlid, zich identificeerde met het „pepernoten-verhaal.” Dat is het principe dat aannemers elkaar op papier rekenvergoedingen verstrekten voor het maken van offertes en dat bij andere werken weer verrekenden. Volgens de aannemers kostten deze ’pepernoten’ de overheid geen extra geld. De commissie is het daar niet mee eens omdat de claimrechten wel degelijk een geldwaarde hadden en het vooroverleg per saldo leidde tot prijsopdrijving.

Netelenbos heeft te gemakkelijk de lezing van de aannemers op dit punt omarmd. „Terwijl zij kennis droeg van aanwijzingen over mogelijke onregelmatigheden binnen het Koop-concern (een bouwbedrijf, red), schoof zij aan bij de directie. Zou hier meer afstand niet gepast zijn geweest?” zo vroeg Vos zich donderdagmiddag af.

De commissie vindt verder dat Jorritsma en Netelenbos beiden de geleden schade die het gevolg is van het verboden vooroverleg en de verboden prijsafspraken, hebben gebagatelliseerd.