Vrees voor onlusten tijdens EU-top
De Deense hoofdstad Kopenhagen hoopt tijdens de EU-top donderdag en vrijdag ernstige onlusten zoals die zich voordeden na de top in mei 1993 te voorkomen, maar het ergste wordt gevreesd. Een slecht voorbereide politiemacht zag zich destijds door gewelddadige demonstranten dusdanig in het nauw gebracht dat zij gebruik moest maken van vuurwapens. De juridische en politieke nasleep van de veldslag in de straten van de Kopenhaagse wijk Nørrebro vergde jaren en nog is niet duidelijk wie van de voor de orde verantwoordelijke instanties er nu eigenlijk heeft gefaald.
Dat nooit meer, is daarom de leus van de Deense autoriteiten. Ditmaal is de politie van Kopenhagen aanzienlijk beter voorbereid en zal iedere aanzet tot geweld met dubbel geweld de kop in worden gedrukt. De autoriteiten hebben immers niet alleen uit de gebeurtenissen van 9,5 jaar geleden lering kunnen trekken, maar ook uit de rellen die zich nadien bij topontmoetingen in andere wereldsteden in Europa en daarbuiten hebben voorgedaan. De voorzorgsmaatregelen zijn daarom omvangrijk, hoewel de informatie om begrijpelijke redenen schaars is. Wel is bekend dat de politie tot en met zaterdag een leger van 6000 ME’ers op de been houdt. Dat wil zegggen dat 60 procent van het Deense politiepersoneel wordt ingezet om de zaak in goede banen te leiden. Ook de nationale inlichtingen- en veiligheidsdienst (PET) schijnt goed beslagen ten ijs te komen.
De ordehandhavers zijn er namelijk allesbehalve gerust op dat de al dan niet van tevoren aangemelde demonstraties een vredig verloop gaan krijgen. De vanwege de afsluitende onderhandelingen met de Oost- en Midden-Europese kandidaatlanden als „historisch” bestempelde vergader-marathon van staats- en regeringsleiders krijgt bij voorbaat al veel aandacht van de wereldpers. Daarvan wil een veelvoud aan protestgroepen profiteren.
Hoewel de temperaturen nauwelijks aansporen tot een verblijf op straat wordt het toch onder alle omstandigheden druk in de stad, ook zonder demonstranten. De inwoners van de Deense hoofdstad zijn in groten getale in de stad aanwezig om hun kerstinkopen te doen en de winkels zijn ook in de avonduren open. Daarnaast worden er volgens de Deense traditie in de aanloop naar de kerstdagen door veel bedrijven en verenigingen feesten georganiseerd waarbij niet zuinig met alcohol wordt omgesprongen. De politie is er bang voor dat aangeschoten feestgangers zich door kwaadwillige demonstranten zullen laten verleiden tot onbeheerst gedrag. „Het risiconiveau is flink opgeschroefd”, voorziet woordvoerder Lars Findsen van de nationale inlichtingendienst. Volgens deze dienst hebben gewelddadige protestgroepen zich de afgelopen maanden gemobiliseerd via internet en zullen ze ook beschikken over eigen EHBO-’troepen’. Findsen: „Dan kan men nog zo vaak zeggen dat men mikt op vreedzame betogingen, maar de toon is verscherpt. Mogelijk heeft de meerderheid best vreedzame bedoelingen, maar er zijn kringen die uit zijn op een confrontatie met de politie. Daar hoeven we niet aan te twijfelen.”
Om het koren zoveel mogelijk van het kaf te scheiden, heeft de rijkspolitie sinds vorige week vrijdag de grenscontrole weer hervat en het Verdrag van Schengen even in de ijskast gezet. Niettemin wordt er rekening mee gehouden dat van de naar schatting 3000 tot 4000 in Kopenhagen aanwezige betogers er tussen de 600 en de 1000 kwade bedoelingen hebben. Die verdenking bestaat vooral tegen een groepering met de naam Global Roots, die op internet expliciet oproept tot „burgerlijke ongehoorzaamheid” en „illegale actie” tijdens de dagen van de topontmoeting. Concreet zou het daarbij draaien om onder meer het bezetten van openbare ruimtes en gebouwen.
De top wordt overigens ver van de binnenstad gehouden in een grootschalig congrescentrum met de naam Bella Center. Sinds september is dit centrum te bereiken met de nieuwe Kopenhaagse metro. Deze week niet, want het station bij het vergadercomplex is uit voorzorg gesloten. De bewaking van het centrum is opgevoerd tot een niveau dat zelfs het Amerikaanse Pentagon niet zou misstaan. Al met al komt de top de autoriteiten, en daarmee de Deense belastingbetaler, te staan op een kostenpost van krap 10 miljoen euro.