Zuid-Afrika kijkt tevergeefs verlangend uit naar eigen Obama

Terecht iets om trots op te zijn, ook al is volgens Zuid-Afrikaanse begrippen Obama geen zwarte maar een ‘kleurling’ (iemand van gemengde afkomst). De benaming ”African American” is echter alleszins gerechtvaardigd. Eén Johannesburgse krant vertolkte de gevoelens van veel Zuid-Afrikanen met te zeggen dat Amerika gelukwensen verdient met de verkiezing van Obama, maar de krant voegde er onmiddellijk aan toe: „We zouden graag zelf ook blij willen zijn met onze volgende president maar helaas, die vreugde kunnen we niet opbrengen.”

Die „volgende president” van Zuid-Afrika is, zoals het nu naar uitziet, Jacob Zuma. Voor veel Zuid-Afrikanen een gedreven leider, maar voor veel meer mensen een hoogst omstreden figuur. Zuma was tot 2005 vicepresident onder Thabo Mbeki. In dat jaar werd tegen Zuma een zestiental aanklachten ingediend, variërend van fraude tot corruptie. Voldoende aanleiding voor Mbeki om Zuma te ontslaan. Zo begon de breuk tussen Mbeki en Zuma, die heeft geleid tot een scheuring binnen het ANC en de oprichting van een nieuwe oppositiepartij.

Er zijn heel veel aanmerkingen te maken op de man die er vorig jaar voor zorgde dat president Thabo Mbeki de laan werd uitgestuurd en vervangen door ene Kgalema Motlanthe, die tot de verkiezingen in maart of april interimpresident is. Motlanthe is niet alleen een handlanger van Zuma, hij gedraagt zich als een marionet die bij al zijn beslissingen door Zuma wordt gesouffleerd.

‘President’ Motlanthe openbaart zich als een kleurloze politicus, die zich nauwelijks profileert en slechts zelden iets in het openbaar zegt. Hij maakt de indruk dat hij de resterende maanden uitzit om vervolgens, opgelucht, de touwtjes in handen te geven van Zuma.

Deze is intussen bezig om door het hele land toespraken te houden. Daarbij valt op dat Zuma altijd datgene belooft waarvan hij weet dat het bij zijn gehoor goed in de smaak zal vallen. Tegenover de vakbeweging: „Natuurlijk streven wij naar loonsverhoging en betere werktijden .” Tegenover het zakenleven: „Wij gaan niet sleutelen aan onze huidige economische politiek, die Zuid-Afrika de laatste jaren deed groeien.” Tegenover zwarten: „Het is duidelijk dat er nog veel moet veranderen, want de blanken hebben nog steeds te veel in te brengen.” Tegenover blanken: „Wij stellen de blanke inbreng zeer op prijs en zullen ervoor zorgen dat uw toekomst verzekerd is.”

Bovendien zei hij eens tegenover een blank publiek dat Zuid-Afrika ernstig dient te overwegen of de doodstraf weer moet worden ingevoerd. Dat is een stokpaardje van veel radicale blanken (en zwarten), maar in de grondwet staat duidelijk dat Zuid-Afrika nooit meer de doodstraf zal invoeren, iets wat een vroegere vicepresident en beoogd nieuwe president had moeten weten of in ieder geval had moeten respecteren.

Bij de presentatie van het verkiezingsmanifest van het ANC had Zuma het lef om te beloven dat onder zijn hoede overheidscorruptie hard wordt aangepakt. Kort daarna bevestigde het Zuid-Afrikaanse hooggerechtshof dat Jacob Zuma alsnog in staat van beschuldiging wordt gesteld wegens corruptie, nadat Zuma’s advocaten erin waren geslaagd de rechtszaak jarenlang uit te stellen.

Jacob Zuma’s grootste voorstanders zijn voornamelijk afkomstig uit de radicale jeugdbeweging van het ANC, de aan het ANC gelieerde Communistische Partij en de meest linkse (en grootste) vakbond van Zuid-Afrika Cosatu. Het is sinds de eerste aanklacht tegen Zuma minstens drie keer gebeurd dat zijn advocaten het proces wisten uit te stellen en zelfs één keer wisten af te gelasten, maar telkens slaagde de procureur-generaal erin de zaak opnieuw aanhangig te maken. Het ziet er dan ook naar uit dat Zuma binnenkort moet voorkomen.

De ANC-jongeren, de communisten en de vakbond roepen in koor dat de rechters, die over de vertragingstactiek van Zuma moesten oordelen, behoren tot de „restanten van de apartheid” en om die reden niet meer geloofwaardig zijn. „Onze leider wordt politiek vervolgd en is al schuldig bevonden door de blanke pers”, luidt de zienswijze van Zuma’s lawaaierige aanhang. Al bij voorbaat zeggen zij dat Zuma’s komende proces niet eerlijk zal verlopen. „Ook al wordt hij schuldig bevonden, wij zullen hem president maken.”

De Zuid-Afrikaanse grondwet zegt dat iemand met een straf langer dan tien maanden geen functie in de volksvertegenwoordiging en de regering kan vervullen. Blanke en zwarte commentatoren zijn het erover eens dat Zuma vrijwel zeker wordt veroordeeld, waarbij ze wijzen op het feit dat Zuma alle kansen heeft gekregen om zijn onschuld te bewijzen. Daarmee wekt hij de schijn dat hij zich wel degelijk met corrupte zaken heeft bezig gehouden.

Zuid-Afrika kijkt tevergeefs verlangend uit naar eigen Obama

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?