Alle Ikea-winkels zijn inmiddels weer open. Misschien dat er zich wat meer personeelsleden ziek gemeld hebben dan normaal en dat er wat minder klanten zijn dan anders, maar voor het overige gaan de zaken weer gewoon door. Dat is ook maar het beste.Wie er achter de primitieve bompakketten zit, is nog niet duidelijk. Bin Laden was het in ieder geval niet en dat is tegenwoordig een hele opluchting. Het waren ’maar’ gewone criminelen. En de andere bommeldingen, bij het ANP en de NAM, waren waarschijnlijk het werk van grappenmakers.

Dat neemt niet weg dat hun acties bij elkaar toch heel wat onrust en ongemak veroorzaakt hebben. En niet te vergeten: een heleboel schade. Bij Ikea mist men in ieder geval de omzet van een dag. Dat is een heel bedrag.

Na de aanslagen van vorig jaar in Amerika is de westerse wereld haar kwetsbaarheid meer gaan gevoelen. Recente aanslagen op Bali en in Kenia hebben daar het hunne aan toegevoegd. Kennelijk bestrijkt het islamitische terreurnetwerk de halve wereld. Tegelijkertijd moeten we ons realiseren dat, hoe erg de recente aanslagen voor de slachtoffers ook mogen zijn, het op wereldschaal bezien niet meer dan speldenprikken waren.

Terreurorganisaties, de naam zegt het al, ontlenen hun kracht aan de vrees en verlamming die ze in de maatschappij teweeg kunnen brengen. In hoeverre hen dat lukt, hangt uiteraard ook af van de wijze waarop regeringen, politie en veiligheidsdiensten, de media en de bevolking op hun doen en laten reageren. Je kunt terroristen ook belangrijker maken dan ze zijn.

Is de opluchting terecht dat de bommen bij Ikea slechts het werk waren van criminelen in plaats van terroristen? Fabrikanten en warenhuizen staan al jarenlang bloot aan het risico van afpersing. Zeker in de sector van dranken en voedingswaren is men kwetsbaar voor het dreigement dat ergens vergif in gestopt wordt. Geruchten daarover leiden gemakkelijk tot een kopersstaking.

Maar ook hier geldt dat het verstandig is om er zo min mogelijk ruchtbaarheid aan te geven en niet te zwichten voor de eisen van de criminelen. Dat uiteraard naast het zo veel mogelijk beveiligen van de producten.

Terroristen zijn veelal beter bewapend en beschikken over zwaardere explosieven dan gewone criminelen. Bovendien zijn zij veel beter georganiseerd en worden ze gedreven door een sterke politieke of religieuze motivatie. Dat maakt hen veel gevaarlijker. In het uiterste geval zijn zij bereid tot zelfmoordacties. Dat komt in de criminele sector niet voor.

Maar de grenzen tussen terroristen en criminelen zijn niet altijd even duidelijk. Terreurbewegingen kunnen aantrekkelijk zijn voor mensen die in de normale maatschappij weinig perspectief hebben en anders waarschijnlijk toch naar de onderwereld waren afgezakt.

Tot dusver hebben we in Nederland meer last van gewone criminelen dan van echte terroristen. Achteraf bezien was een deel van de commotie van afgelopen woensdag (met name het afzetten van autowegen) zwaar overtrokken. De situatie in de wereld noopt ons echter wel om telefoontjes over bomaanslagen en dergelijke serieuzer te nemen dan voorheen.