De jaarwisseling is voorbij. De collectieve schaamte over het gedrag van doorgaans Bijbelgetrouwe christenen kan voor een jaar de kast in. Behoudens dan de toestanden in een enkele illegale drankkeet, waar refojongeren zich op zaterdagavond vol laten lopen ter voorbereiding op de doorgaans degelijke zondagse preken. We zijn een nieuw jaar begonnen. Anno Domini, het jaar des Heeren 2009.Herodes

Anno Domini. Feitelijk wil de aanduiding niet anders zeggen dan dat het 2009 jaar geleden is, dat Christus geboren werd. Over het exacte jaar van Zijn geboorte wordt overigens getwist. Er wordt wel beweerd dat de Heere Jezus niet 2009 maar 2015 jaar geleden geboren zou zijn. Dat zou blijken uit het verbinden van de Bijbelse verhalen met gegevens uit de seculiere geschiedenis. Zo zou Herodes, de kindermoordenaar van Bethlehem, al in het jaar 4 voor Christus gestorven zijn. Het ligt dan voor de hand te veronderstellen dat er ergens een telfout gemaakt is in de jaartelling, waardoor het jaar 0 niet meer gelijk valt met de geboorte van de Zaligmaker. Eigenlijk doet dat er niet zo veel toe. De aanduiding anno Domini maakt in elk geval duidelijk dat de geboorte van Jezus Christus een mijlpaal betekent in de geschiedenis.

In onze tijd zijn er mensen die in hun vijandschap tegen het christendom zo ver gaan, dat ze de afkorting A.D. zouden willen vervangen door v.d.j.: van de jaartelling. Met als doel de naam van God zo veel mogelijk te elimineren uit het dagelijkse spraakgebruik. Wij als refo’s vinden dat onbegrijpelijk. We doen daar absoluut niet aan mee. Voor ons is het nieuwe jaar immers daadwerkelijk een jaar des Heeren: door Hem gegeven, door Hem bestuurd. Toch?

Noodlot

Het winterweer van de afgelopen week gaf een prachtig zicht op de sterrenhemel. Ik moest denken aan mijn kinderjaren. Wat kon je geboeid naar de hemel turen. Tevergeefs poogde je grip te krijgen op het oneindige door de sterren te tellen. Diep in het heelal kijken, gaf een gevoel van vervreemding, van eenzaamheid. Als de sterren zo veel lichtjaren van ons verwijderd zijn, als de hemellichten, gebonden aan een vaste baan, onvermijdelijk met duizelingwekkende snelheid hun ondergang tegemoetgaan, wie bepaalt dan eigenlijk de loop van de geschiedenis? Heeft God er de hand in of regeert het noodlot?

Een aardrijkskundeleraar destijds op de rijksscholengemeenschap omschreef de rol van God als Schrijver van een draaiboek. Ooit zette Hij alles in gang, maar verder liet Hij het op zijn beloop. Daardoor gaat er wel eens iets mis: tsunami’s, aardbevingen, hongersnoden… Als dat waar zou zijn, is de mens slechts een speelbal van het lot.

Het noodlotsgeloof is inmiddels overwonnen. Wij weten beter: een mens hoeft niet af te wachten wat de geschiedenis voor hem in petto heeft. Hij heeft zich ontwikkeld van een lijdelijke pion tot een regisseur. Het leven, zo wist Vondel al, is een schouwtoneel; elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel. Door het spelen van een actieve rol, kun je zelf bepalen wat je deel zal zijn. Geen noodlot, geen lijdelijkheid. Neem je leven in eigen hand en maak er wat van. De jaren des Heeren worden eeuwen van de mens.

Neem de kredietcrisis, waar zo veel over gesproken is in het afgelopen jaar. Overigens ook in de biblebelt. Het lijkt wel of er geen belangrijker nieuws is. Of ons niets ergers kan overkomen dan het verliezen van bezit of het kwijtraken van een baan. En toch: zelfs voor deze gigacrisis is de oplossing binnen handbereik. Als particulier door je vermogen op de juiste wijze te beleggen. En als overheid haal je Keynes weer uit de kast. Even een rimpeling in de race naar een steeds hoger welvaartsniveau. Maar over twee jaar hebben we alles weer onder controle. Zo lijkt de geschiedenis een machtige stoomwals op weg naar welvaart en vooruitgang. Die alles verplettert wat zijn gang kan hinderen. En de bestuurder is niemand minder dan de mens. 2009, het jaar van de mens.

Vaderlijke hand

Waar is de tijd gebleven dat geschiedenisboeken ”Zoals Gods vinger schrijft” heetten of ”De wonderen des Allerhoogsten”? Veel is er veranderd in de laatste eeuw. In opvattingen en in het verstaan van de tijdgeest. De samenleving is geseculariseerd. En wij als refo’s veranderen mee. Niet omdat we van buitenaf bedreigd worden. Maar omdat er intern een proces van uitholling plaatsvindt. Velen geloven het ’s zondags wel en gaan ’s maandags over tot de orde van de dag.

Is de wereld soms in zijn laatste levensfase aanbeland? Wordt het jaar van de mens geleidelijk de eeuw van de ondergang? Zeker niet! Zondagavond ging de preek over Maleachi 3:6: „Want Ik, de Heere, word niet veranderd; daarom zijt gij, o kinderen Jacobs, niet verteerd.” Die tekst maakt beschaamd: dat wij nog bestaan komt niet omdat wij het zo goed voor elkaar hebben, maar vanwege Gods trouw. Die geeft ook moed voor het komende jaar. Want juist omdat God niet verandert, mag ik geloven dat alle dingen niet bij geval, maar van Zijn Vaderlijke hand mij toekomen.

Gelukkig geldt ook van 2009: anno Domini. Van God zij, ook in het nieuwe jaar, alle heil en zegen.

Reageren aan scribent? welbeschouwd@refdag.nl.