Direct na de bekendmaking steeg de koers van de Zweedse kroon ten opzichte van de euro. Zweden is lid van de Europese Unie, maar hanteert net als Groot-Brittannië en Denemarken nog steeds een eigen munteenheid.

De terughoudendheid van de Zweden hing deels samen met het feit dat Stockholm bezig was met een ingrijpende sanering van de staatsfinanciën, deels ook met de afkeer van de Europese Unie onder brede lagen van de bevolking.

Binnen het parlement bestaat verdeeldheid over invoering van de euro. De regerende sociaal-democraten en drie centrumrechtse oppositiepartijen zijn voor. De Linkse Partij en de groenen zijn tegen. De sociaal-democraten hebben in Zweden een minderheidsregering en zijn voor sommige kwesties aangewezen op de linkse partijen.

Volgens Persson en zijn achterban is de tijd meer dan rijp voor een volksraadpleging en hij verwacht niet dat het net zo veel moeite zal kosten om de bevolking van de gemeenschappelijke Europese munt te overtuigen als destijds bij de aansluiting bij de Europese Unie. Toch erkende hij vrijdag dat het aantal voor- en tegenstanders van de euro elkaar niet veel ontloopt. Hij verwacht dan ook dat het referendum spannend zal worden.

De premier zei blij te zijn dat er nu eindelijk een datum is geprikt. Mochten de Zweedse kiezers ja zeggen tegen de euro, dan kunnen ze waarschijnlijk vanaf 2006 met de Europese munt gaan betalen. Twee jaar geleden was er in Denemarken een soortgelijk referendum. Een nipte meerderheid van de bevolking stemde toen tegen de euro.

In de afgelopen maanden gehouden peilingen duidden aanvankelijk op een relatief groot enthousiasme voor de nieuwe munteenheid, maar meer recent is het tij weer duidelijk aan het keren. In een peiling van vorige week zaterdag was het aandeel van de jastemmers gezakt van ruim 50 naar 41 procent. Vrijdag meldde een nieuwe peiling een aanhang van 43 procent voor de euro. Het percentage afkerigen was even hoog.

De omslag van de voor Zweedse begrippen eerst zo positieve houding wordt toegeschreven aan de discussie die nadien in de EU is ontstaan over het stabiliteitspact. De opmerkingen van Europese Commissie-voorzitter Romano Prodi dat het huidige pact „dom” is, zijn de Zweden niet ontgaan. En ook de diepe economische problemen waarin Duitsland is verzeild geraakt, zijn uiteraard doorgedrongen tot de Scandinavische regionen.

Als de bevolking instemt met een afscheid van de kroon, zal de gemeenschappelijke Europese munt in Zweden op zijn vroegst een feit kunnen zijn per 2005. Op dit moment ligt de koers van de kroon ten opzichte van de euro nog niet vast, hoewel er niet meer sprake is van zeer grote fluctuaties. Een euro kost al geruime tijd ietsje meer dan 9 kroon en op dat niveau zal de koers dan ook hoogstwaarschijnlijk worden vastgepind.

Voor de voorbereiding van het referendum is 200 miljoen kroon vrijgemaakt. Dat is dus zo’n 22 miljoen euro, waarop aanspraak kan worden gemaakt door organisaties die een campagne willen voeren. Of dat een campagne voor of tegen de euro is, maakt niet uit.