Onderzoekers van de Anne Frank Stichting en de Universiteit Leiden stellen dat in de gisteren verschenen achtste Monitor Racisme & Extremisme.Wilders reageerde woedend. „Het is een belediging van de PVV en onze kiezers”, stelde de PVV-leider.

Volgens de onderzoekers is het probleem van islamofobie in Nederland het afgelopen jaar aanzienlijk groter geworden. Ze spreken van een negatief opinieklimaat voor moslims en signaleren meer geweld tegen deze gemeenschap.

Het feit dat de aangiftes tegen de PVV zijn geseponeerd door het OM draagt hieraan bij, menen de onderzoekers. „Als zo veel mensen aangifte doen van serieuze zaken, is het aan de rechter om te beoordelen waar de rechten liggen”, zei Peter Rodrigues die samen met Jaap van Donselaar de redactie voor de monitor op zich heeft genomen. „Het gevolg is nu dat deze mensen zich minder beschermd voelen, zich meer afzetten tegen anderen in de samenleving. Dat leidt tot polarisatie.”

Volgens Van Donselaar is het extreem rechtse klimaat in Nederland aanzienlijk veranderd. De komst van de PVV heeft hieraan bijgedragen. De onderzoekers noemen de partij extreem rechts, „maar wel met mitsen en maren.” De ideologie, de positieve oriëntatie op het eigene (nationalisme) en de scherpe afkeer van het vreemde (racisme) komt volgens Van Donselaar heel sterk terug bij de PVV.

De partij trekt echter geen neonazi’s aan. Overigens beoogt de PVV met het eigene volgens de onderzoekers niet het huidige Koninkrijk der Nederlanden, aangezien Wilders van de Antillen afwil en Vlaanderen wil toevoegen.

Het aantal extreem rechtse demonstraties is de afgelopen jaren flink toegenomen. Waren het er in 2006 nog acht, vorig jaar groeide dat tot twaalf. Dit jaar staat de teller van het aantal openbare manifestaties al op twintig, blijkt verder uit de monitor.

De demonstraties zijn volgens de onderzoekers controversieel en leiden vaak tot weerstand. Daardoor hebben gemeenten de neiging de organisaties van deze betogingen steeds meer beperkingen op te leggen, niet alleen op het gebied van locaties, routes en tijdstippen, maar ook inhoudelijk. Op dat laatste vlak rijst volgens de onderzoekers de vraag of dit niet in strijd is met de grondwettelijk vastgelegde demonstratievrijheid.

De onderzoekers verwachten dat steeds vaker een conflict zal ontstaan over wat nu wel of niet mag worden gezegd, gezongen en meegevoerd tijdens een extreem rechtse betoging.

Daarnaast blijkt uit de monitor dat neonazigroepen aanzienlijk in omvang toenemen. Het aantal activisten groeide in vier jaar tijd van 40 naar 400. Hoewel zij in hun ideologie de gewapende strijd tegen vijanden rechtvaardigen en af en toe ook betrokken zijn bij politieke geweldpleging, hebben de onderzoekers geen ontwikkeling naar ernstiger vormen van geweld of terrorisme waargenomen.