Broem houdt kennis en rijvaardigheid senioren tegen het licht
De zenuwen gieren niet door de keel, maar een beetje gespannen zijn ze wel. Dertig senioren verzamelen zich in activiteitencentrum de Eglantier in Veenendaal. Voor een Broemrit. Vanmorgen wordt hun rijvaardigheid tegen het licht gehouden. Eén troost: het rijbewijs kunnen ze niet kwijtraken.
„Ik ben hier voor de aardigheid.” „Je steekt er altijd iets van op.” Het gros van de deelnemers aan de Broemcursus zegt niet tegen autorijden op te zien. Al zijn er uitzonderingen. „Ik krijg de kriebels van het gekrioel op de A12”, bekent een dame.ANWB, Bovag en Veilig Verkeer Nederland (VVN) zetten het verkeersproject Broem (Breed Overleg Ouderen En Mobiliteit) ruim vijftien jaar geleden op. Aanleiding vormde de toenemende vergrijzing. Er komen steeds meer mensen die lang geleden hun rijbewijs haalden en onvoldoende op de hoogte zijn van de laatste verkeersvoorschriften. Senioren blijven tegenwoordig mobiel. Vijfenzestigplussers namen vorig jaar dagelijks ruim drie kwartier aan het verkeer deel en bijna de helft van die tijd als auto-inzittende, berekende VVN.
De VVN-afdeling Veenendaal biedt 50-plussers jaarlijks de mogelijkheid rijvaardigheid en kennis van verkeersregels te testen. Een reactie- en een ogentest zijn onderdeel van het drie uur durende programma.
Anker uitgooien
Theoriedocent Wim Versaan verdeelt de aanwezigen in drie groepen en neemt de mensen met een geel kaartje onder zijn hoede. De zes mannen en vier vrouwen krijgen de gelegenheid vragen te stellen. „Hoe moet ik een rotonde oprijden en vooral verlaten?” Versaan legt de regels uit. „Door de korte afstanden moet je snel reageren. Geef duidelijk aan wat je van plan bent.”
Tijd voor een test. Via een beamer tovert Versaan 25 verkeerssituaties op de muur. De senioren krijgen elke dia met bijbehorende vraag een paar seconden te zien. „Het gaat me te snel”, moppert een deelneemster. De docent kent geen pardon. „Ook in het verkeer moet u snel reageren.” Gelukkig komen de dia’s nog een keer voorbij. Nu met toelichting.
Om zijn betoog te onderstrepen, strooit de theoriedocent kwistig met boetebedragen. Het betreft niet de enige waarschuwingen. „Observeer voortdurend. Wees bedacht op een buitenlandse auto. De bestuurder kan elk moment zijn anker uitgooien, omdat hij op onbekend terrein is. Hoe langer de strepen, hoe gevaarlijker de weg. Haal nooit in bij onoverzichtelijke bochten.”
De nieuwe wegmarkeringen blijken voor velen verwarrend. In rap tempo passeren de belangrijkste feiten de revue. De senioren kunnen alle informatie thuis nalezen in ”Vaardig blijven in het verkeer, BROEM naslagwerk voor de oudere automobilist”. De 74 pagina’s tellende brochure staat bomvol verkeersborden, regels, tips en informatie over nieuwe ontwikkelingen.
Rode lamp
De reactietest zorgt voor de nodige hilariteit. VVN-vrijwilliger Eef Hegeman zit aan de ene kant, een cursist aan de andere kant van de tafel. Tussen hen in staat een kast met een rood en een groen licht en een wijzer die in een seconde een cirkel aflegt. Op de grond staan twee voetpedalen. „Met het rechterpedaal geeft u gas. Het linkerpedaal is de rem”, legt Hegeman uit. „Nu gas geven. Direct remmen als de rode lamp brandt. Het kastje meet uw reactiesnelheid.” De VVN-man probeert de mensen in de war te brengen door te claxonneren, het groene lampje in stelling te brengen en te praten. Piet Petersen (78) trapt enkele keren in de valkuil. Toch haalt hij een prima score, zijn gemiddelde reactietijd bedraagt 45/100e seconde.
Hegeman vult dit in op het VVN-formulier ”Noodstop”. Een deelnemer kan hierop zien welke afstand hij aflegt voordat hij remt en hoe lang de (totale) remweg is. Bij snelheden van 50, 80, 100, 120 en 150 kilometer per uur.
„Ik doe dit voor mijn jongens”, vertelt Petersen. „Dat rijdt maar naar Tsjechië, zeggen ze. Je bent een ouwe man en reageert minder vlot. Nu kan ik het tegendeel bewijzen.”
Ook de korte ogentest doorstaat de inwoner van Veenendaal met glans. Het betreft een globale test, erkent Roshani de Wit van optiekketen Eyes and More. „Het is in feite de voormeting van de uitgebreide onderzoek bij de opticien. De uitkomsten vergelijk ik met de bril van de betrokkene.”
Extra spiegels
Alle deelnemers zijn vooral voor de praktijkrit in de eigen auto gekomen. Petersen: „Mijn rijbewijs dateert van 4 oktober 1948. Ik ben benieuwd hoe een instructeur tegen mijn rijstijl aankijkt.”
Quirien Beumer bedient hem op zijn wenken. Ze stuurt de cursist via een nieuwe oprit de A12 op, laat hem Ede verkennen en loodst hem via een provinciale weg weer naar de thuishaven.
Om de chauffeur goed in de gaten te kunnen houden, heeft ze twee extra spiegels tegen de voorruit geplakt.
Bij de oprit naar de snelweg is het raak. „U keek niet naar links over uw schouder en gebruikte de binnenspiegel niet. Gelukkig reed er geen motorrijder achter die bus.”
Het van rijbaan verwisselen verloopt niet vlekkeloos. „Rechts zit ook een dode hoek. Kijk daarom over uw schouder door de zijruit achter de voorste stoelen.”
In Ede: „Over uw rechterschouder kijken om te controleren of er fietsers aankomen.” „Ik controleerde het fietspad al toen ik er langsreed”, verdedigt de chauffeur zich. Beumer dient hem van repliek: „Weet u hoe snel die brommertjes tegenwoordig rijden?”
Zwak kijkgedrag
Beumer toont zich tevreden tijdens het nagesprek in de Eglantier. „Ik kan merken dat u veel kilometers maakt. Probeer wel vaker te spiegelen en heb erg in de dode hoeken. Dat is van levensbelang.”
De rijinstructeur is al twaalf jaar bij de Broemritten betrokken. Twee dingen vallen haar op. „Het kijkgedrag van ouderen is zwak. Verder rijden ze nogal eens langzamer dan de toegestane snelheid. Dit kan medeweggebruikers irriteren en gevaarlijke situaties veroorzaken.”
Verschrikkelijke toestanden maakte Beumer nooit mee. „De mensen die deze ochtenden het hardst nodig hebben, laten hun gezicht niet zien.”
Reactievermogen testen
Het verkeersvaardigheidsproject Broem is afgestemd op 50 plussers. Zij kunnen in een dagdeel hun verkeerskennis, rijvaardigheid, reactievermogen en meestal ogen en oren laten testen.
Deelname is vrijwillig. De kosten zijn laag: circa 5 euro voor VVN-leden en 10 euro voor niet-leden.
Er zijn geen consequenties aan deelname verbonden.
De deelnemers krijgen een naslagwerk met verkeersinformatie voor de oudere automobilist.
Veilig Verkeer Nederland verzorgt Broemcursussen in het hele land. Informatie daarover is verkrijgbaar via regionale steunpunten. Zie voor deze steunpunten www.vvn.nl of bel 035-5248800.