„Verruiming melkquotum werkt averechts”
Of afschaffing van het melkquotum in Europees verband een goed idee is? Voor Sjaak de Pater, melkveehouder in Zeewolde, is het geen vraag. „Ik ben er huiverig voor. De consequentie zal zijn dat veel gezinsbedrijven zoals we die in Nederland kennen, de nek wordt omgedraaid.”
Felle buien boven de Flevopolder. „Harde noordenwind, da’s goed voor de windmolen.” Sinds zes jaar staat er een flinke bij hem op het erf. „De stroom lever ik aan het net, hij genereert genoeg voor 300 tot 350 huishoudens”, zeg boer Sjaak de Pater (46). „Dat geld heb ik straks misschien wel extra hard nodig.”Straks, dat is als de melkprijs nog verder zakt. „Vorig jaar zaten we in december op 50 cent per kilo. Nu is dat 34 cent, 30 procent lager. En die daling zet nog wel even door, we zijn er echt nog niet. Vorig jaar kregen we er 2 procent bij binnen het quotum. Na dit akkoord weer 2,5 procent. Maar de vraag is wel: waar laat je al die extra melk? Straks is er weer een boterberg.” De prijsdaling, gemiddeld over dit jaar genomen, zal uitkomen op zo’n 15 procent, schat hij.
In 1983 streek de familie De Pater neer aan de Ossenkampweg. „Vanuit Grootschermer in Noord-Holland. Ik was toen net twintig, startte hier samen met m’n vader.” Inmiddels wonen z’n ouders één huis verderop en runt Sjaak de Pater de boerderij, met wat hulp van z’n vader en soms van de oudste kinderen van het gezin. De 40 hectare uit het begin werden er inmiddels 54. De koeien van De Pater komen zomer en winter niet buiten.
In de tweemaal tweerijïge ligboxenstal herkauwen zeventig koeien, een vredig tafereel. Onder hetzelfde dak huizen nog dertig stuks jongvee van nul tot één jaar en idem dertig van één tot twee. „Allemaal eigen fok, jazeker.” De melkkoeien gingen vanmorgen vanaf kwart voor zes door de melkstal, vanavond om dezelfde tijd is er hetzelfde ritueel. „Ik streef naar 650.000 kilo melk per jaar. Kom ik zelf wat tekort, dan verhuur ik die ruimte.” De melk van De Pater gaat naar de CONO, een coöperatie in de Noord-Hollandse Beemsterpolder. „Voor de beroemde Beemsterkaas.”
Meer quotum maar minder geld, dat was de ervaring van dit jaar. „Ik kan me vinden in de standpunten van de NMV, de Nederlandse Melkveehouders Vakbond. Zij pleiten voor een eerlijke melkprijs: niet om rijk van te worden, maar om fatsoenlijk je brood te verdienen. Nee, ik ben nog geen lid van de NMV, maar ik denk erover het te worden. Ik ben huiverig voor actievoeren zoals dat eerder dit jaar gebeurde, en van melk weggooien distantieer ik me verre. Maar ze hebben een punt. Verruiming is de oplossing niet.”
Ook het standpunt van landbouwminister Verburg -dat boeren met een kleine jaarlijkse stijging van het quotum tot 2015 goed worden voorbereid op de afschaffing ervan in dat jaar- kan De Pater billijken. „Maar persoonlijk ben ik huiverig voor afschaffen. Quotering is een middel om het werk voor de boeren hier leuk te houden. Zonder dat ben ik bang dat de traditionele Nederlandse gezinsbedrijven de nek zal worden omgedraaid.”
Dan krijg je situaties zoals die in Amerika bestaan, vreest hij, al kan dat qua oppervlakte hier eigenlijk niet. „Daar zie van die enorme kuddes, daar kent een boer z’n beesten niet meer. Dan zou ik in dienst moeten bij zo’n gigant. Nu ken ik m’n dieren, leef de hele dag met ze. Ik ben boer in hart en nieren en wil dat graag blijven. Werken voor een wereldmarktprijs kan hier niet.”