De kaping van de Saudische olietanker Sirius Star door de Somalische piraten laat nog eens zien hoe omvangrijk en serieus hun activiteiten in de Indische Oceaan zijn. De wereld lijkt dat te gaan beseffen, want de strijd tegen de piraterij bij de kust van Somalië begint inmiddels een georganiseerde vorm aan te nemen.De NAVO-landen besloten al eerder zeven oorlogsschepen naar de Golf van Aden te sturen om civiele schepen met humanitaire hulpgoederen voor Somalië te begeleiden. De Amerikaanse Vijfde Vloot patrouilleert ook langs de kusten van de Hoorn van Afrika en heeft sinds augustus meer dan twintig aanvallen van piraten op koopvaardijschepen afgeslagen. Ook andere landen, waaronder India, zijn actief tegen de zeerovers in dit gebied.

Inmiddels is ook het Russische fregat Neustrashimy bij de kust van Somalië aangekomen. De missie van het oorlogsschip is het bestrijden van de piraterij in deze regio. De Neustrashimy werkt voor zijn missie samen met oorlogsschepen van andere landen die de piraterij bij de kust van Somalië bestrijden en treedt indien nodig gezamenlijk met hen op.

Zo voorkwamen de Neustrashimy en het Britse fregat HMS Cumberland op 12 november samen de kaping van het Deense schip Powerfull. Beide oorlogsschepen zetten helikopters in tegen de piraten die het Deense schip beschoten en probeerden te kapen. Op 16 november wist het Russische fregat de kaping af te wenden van het Saudische schip Rabikh, dat door een aantal piratenboten werd aangevallen.

Actievrijheid
Op 2 juni heeft de VN-Veiligheidsraad een resolutie (1816) aangenomen die een land of een groep landen het recht geeft geweld te gebruiken tegen piraten in de territoriale wateren van Somalië. Dit besluit is afgestemd met de erkende autoriteiten in het Afrikaanse land en geeft genoeg actievrijheid aan de internationale gemeenschap. De hoop is op die manier de piraterij bij de Somalische kust tot een einde te brengen.

Zover is het echter nog lang niet. Jaarlijks passeren 20.000 schepen de Golf van Aden, die de Middellandse Zee en het Suezkanaal verbindt met de Indische Oceaan. Volgens het International Maritime Bureau hebben piraten sinds januari ten minste 81 schepen in de Golf van Aden en in de Indische Oceaan aangevallen, waarvan er circa 30 gekaapt werden.

Daar komt bij dat zelfs de meest succesvolle acties in deze regio slechts de symptomen en niet de oorzaken van de ’ziekte’ bestrijden. Wanneer de kust van Somalië min of meer is schoongeveegd, zullen piraten actief worden voor de westkust van Afrika, in de Caraïbische Zee of in een andere regio die ver verwijderd is van de marinebases van de invloedrijke landen.

De belangrijkste reden voor de activiteit van de piraten is het uiterst lage welvaartsniveau in veel landen aan de Afrikaanse kust. De economische crisis maakt dat de inkomsten uit legale activiteiten alleen maar minder worden.

Een andere reden is het gebrek aan coördinatie in de strijd tegen piraten. Al maandenlang terroriseren de zeerovers de kust, maar nu pas voelen landen in de wereld zich gedwongen een aanzienlijk aantal oorlogsschepen naar Somalië te sturen.

Brandweer
Maar ook dat heeft meer het karakter van het ”sturen van de brandweer” dan dat er sprake is van een structurele aanpak. Er zijn nog steeds geen maatregelen voorzien om de internationale samenwerking in de strijd tegen de piraterij voor een min of meer lange periode te kunnen garanderen. Om maar te zwijgen van globalisering van deze inspanningen.

Verder moet niet onderschat worden welke mensen er met de winsten van de piraterij vandoor gaan. Het zijn degenen aan de wal die als opdrachtgever een deel van het losgeld opstrijken voor de vrijlating van de gegijzelden en de opbrengst van buitgemaakte goederen. Het zijn dezelfde mensen die zich bezighouden met smokkel, verspreiding van verdovende middelen, illegale wapenhandel en ontvoering van mensen.

De aanpak van deze ernstige problemen is vooral de taak van de Somalische autoriteiten, maar deze kunnen niet succesvol zijn zonder normalisering van de politieke en economische situatie in Somalië. Dit land is door de interne chaos afgesneden van normale economische betrekkingen en vrije handel. De industriële landen moeten daarom investeren in de stabilisering van de situatie en in de ontwikkeling van gezonde economie in Somalië en de omliggende landen.

De auteur is een Russisch politiek en militair deskundige.