”Short term” is een boek voor mensen die zich willen voorbereiden op een werkvakantie of een ander kort verblijf in het buitenland. Het gaat dan vooral om mensen die zich gedurende deze korte periode inzetten voor de medemens en vaak ook de mogelijkheden verkennen om op de langere termijn op het zendingsveld te gaan werken.Dit soort goededoelenvakanties en zendingsbezinningsperiodes vormen een groeimarkt in Nederland. Het is dan ook belangrijk dat er naslagwerken komen die een zo realistisch mogelijk beeld van de werkelijkheid schetsen. Want wat willen die jongeren toch? Waarom betalen ze vaak erg veel geld voor een reis die geen vakantie is, maar waarbij ze zich in het zweet werken voor (vermeend) zielige mensen?

Samen met mijn vrouw woon en werk ik al drie jaar in de hoofdstad Kampala van het Afrikaanse land Uganda. De meeste ervaringen die wij hebben met zogenoemde shorttermers vallen in de categorie ergens tussen lachwekkend en zorgwekkend.

Wat te denken van een jongedame die zonder noemenswaardige voorbereiding besluit om een jaar lang te gaan wonen bij een Ugandees echtpaar dat ze in een kerk in Venlo heeft ontmoet? De man en de vrouw waren daar korte tijd op bezoek en beloofden ontroerd dat ze de uit een gebroken gezin afkomstige en zoekende jongedame als dochter zouden behandelen. Zij zag het jaartje Uganda als mogelijkheid om zich te bezinnen op haar eventuele loopbaan als zendelinge. Vervolgens kwam ze terecht in een onveilige (achter)buurt van Kampala. Ze vroeg zich af waarom al die mannen toch zo naar haar keken en contact zochten - terwijl ze als blanke vrouw in korte rokjes door de krottenwijk liep. Ze vroeg zich af waarom ’vrienden’ geld dat zij uitleende niet teruggaven. Met gemengde gevoelens keerde ze terug naar Nederland.

’Leed’
Een andere ervaring: een jaar geleden hielp een buslading Amerikaanse shorttermers mensen uit onze kerkelijke gemeente bij de maandelijkse uitdeling van eenvoudige voedselpakketjes aan straatarme weduwen die in een krottenwijk zorgen voor hun eigen en vaak ook voor andermans kinderen.

De Amerikaanse jongeren zouden de weduwen een hart onder de riem steken door van hun geloof te getuigen. Die getuigenissen bleken tenenkrommende verhaaltjes te zijn over persoonlijk ’leed’ van deze jongeren, zoals wel eens uitgelachen worden. Op dat soort momenten vonden de jongeren „grote steun bij Jezus.” Uit alles bleek dat ze geen flauw benul hadden van het harde bestaan van weduwen in Ugandese krottenwijken.

Ongetwijfeld hebben de jongedame uit Venlo en de jongeren uit Amerika veel gezien en hopelijk veel geleerd, maar of het geld dat zij inzamelden voor de financiering van hun werk- en ontdekvakanties goed besteed is, waag ik te betwijfelen.

Hadden zij maar een boek als ”Short Term” onder ogen gekregen. Drie Nederlandse studentes verpleegkunde aan de Christelijke Hogeschool Ede, Wilma, Annjo en Geanne (”de drie zustertjes”), wilden na afloop van hun stage bij een ziekenhuis op het platteland in Malawi hun ervaringen delen met toekomstige kortetermijnvrijwilligers.

Hun ervaringsverhalen vormen een van de twee pijlers van het boek. De andere pijler bestaat uit beschouwingen van deskundigen op het gebied van zending en ontwikkelingshulp. Zij geven allerlei adviezen, praktische tips en stellen prikkelende vragen.

Bezighouden
In het boek wordt nadrukkelijk de waaromvraag gesteld. Wie ben je en wat wil je met je goede bedoelingen bereiken? Je kunt de wereldwijde kerk toch ook bij jou om de hoek dienen, waarom ga dan zo’n verre reis maken?

Het boek waarschuwt voor grote verwachtingen. Meestal stelt de bijdrage van shorttermers nu eenmaal niet zo veel voor. Sterker nog, sommige organisaties hebben extra mensen in dienst genomen om al die kortetermijnvrijwilligers ’bezig te houden’. Natuurlijk zijn er ook werkplekken waar shorttermers broodnodig zijn en waar van donaties afhankelijke organisaties gretig gebruikmaken van de diensten van deze vrijwilligers.

In het boek beschrijven de studentes hun verbazing en soms verbijstering over de armoede in Malawi. Ze hadden er wel over gelezen, maar nu zagen ze het met hun eigen ogen. Net als de stampvolle bussen en busjes, de kakkerlakken en het ziekenhuis waar het personeel soms zeer gemotiveerd was, maar soms ook maar wat rondslofte. Ze prikten voor het eerst bloed, huilden mee als er mensen overleden en reageerden na een geslaagde bevalling vaak nog enthousiaster dan de nieuwe moeder. Dit alles leidde tot kleine cultuurschokken.

Kortom, de drie vrouwen maakten veel mee en hun leven zal nooit meer zo zijn als voor hun reis naar Malawi. Het was een ervaring om nooit te vergeten. Een ervaring ook die ze iedereen van harte toewensen - maar dan wel goed voorbereid.

Vriendinnen onder elkaar
Het enige minpuntje dat ik in dit boek kon ontdekken, is de schrijfstijl. Het ervaringsgedeelte van het boek is duidelijk door vrouwen geschreven. De kijk op de wereld en de geloofsbeleving van jongedames verschilt behoorlijk van die van mij als man. Dat merk ik vooral tussen de regels door. Het is een beetje alsof ik twee vriendinnen samen hun ervaringen hoor delen. Dat doe ik met mijn vrienden toch wel anders.

Daar komt bij dat kinderboekenschrijfster Vrouwke Klapwijk, moeder van een van de drie Malawigangers, de eindredactie van het boek heeft gedaan. Dat levert vooral een heel duidelijk verhaal op. Heel veel korte zinnen. Een kind kan het begrijpen.

Maar los daarvan is dit een prima boek. Noodzakelijke kost voor iedereen die enkele weken of maanden in het buitenland handen en voeten wil geven aan zijn geloof.