Het is zo eng. De hypotheek moet wel worden betaald. Die dure opleiding was niet bedoeld om zomaar weg te gooien. Bovendien, hoe moet dat als je salaris omlaag gaat in plaats van omhoog?En toch. Tegen al die vragen en nog meer liepen de negentien carrièreswitchers in ”De huisarts die liever stukadoor was” aan - maar ze maakten hun keus, gingen soms door diepe dalen, en zijn uiteindelijk blij. „Ik pas steeds beter bij mezelf”, zegt Petra Wouters (34), die haar marketingcarrière vaarwel zei en een hondenschool begon. Haar mantelpakje hangt in de kast; ze ploetert met laarzen aan door een weiland.

„Het was heerlijk om met mijn handen bezig te zijn”, aldus jurist Marleen de Waardt (44) toen ze masseur werd. Voor die tijd was ze manager bij een werkgeversorganisatie en stapte ze dagelijks in een mooie leaseauto. „Het gaf me steeds minder voldoening. Het was alsof ik een acteur was in een toneelstuk over het bedrijfsleven. Als je iets niet meer vanuit je hart doet, gaat het je steeds meer energie kosten.” Toen ze na een nieuwe opleiding van vier jaar haar eigen massagepraktijk kreeg, ging ze fluitend naar haar werk. „Ik leek wel gelukkig.”

Bakkerscursus
Toch, een sprookje blijkt zo’n omslag ook weer niet. De Waardt, die nu een kuuroord heeft in Portugal: „In het begin miste ik van alles hier: de Hema, de Bijenkorf, maar het allermeest mijn vriendinnen.” En: „Als je besluit om iets heel anders met je leven te doen, ga je tegen de stroom in. Dat is niet altijd makkelijk. Om mij heen merkte ik veel verzet. Mensen hebben vaak het beste met je voor, maar je appelleert ook aan iets wat zij ook willen, weggaan, alles achter je laten en je hart volgen. Loslaten van verplichtingen, weg van het pad dat je misschien per ongeluk bent ingeslagen.”

Het eerste relaas in het boek laat goed zien dat een switch een heel proces kan zijn. Een zoektocht en een beetje een gevecht. Menno ’t Hoen (37) studeerde bedrijfseconomie en vond een baan bij een beheermaatschappij van bouwmateriaalbedrijven. „De mensen zaten daar echt te wachten op het einde van de dag. Maar ik dacht: Niet zeuren, ik heb een baan, een leaseauto en een laptop.” Hij werkte er twee jaar, maar wist al na een week dat hij niet goed zat. Op zijn 27e besloot hij een ander vak te leren. „Ik wist alleen nog niet welk vak.”

Via via kwam hij terecht bij een Franse bakkerscursus voor huisvrouwen. De klik wás er. Hij nam ontslag -zijn baas liet hem met tegenzin gaan- en schreef zich in voor de vakopleiding bij het Institut National de la Boulangerie Pâtisserie in Rouen. Ver van Nederland maakt ’t Hoen „verschrikkelijk zware” studiedagen en eenzaamheid mee.

Maar. Het wordt beter. Afgestudeerd en terug in Nederland brengt hij gericht zijn specialiteit aan de man: Frans brood. Hij benadert bekende koks, zoals chef-kok Cees Helder van restaurant Parkheuvel, en het duurt niet lang of ’t Hoen wordt bekend in de grote culinaire wereld. Hij begint te bakken in een kelder; tegenwoordig zit hij in een riant gebouw met veel staal en glas, met een enorme Franse oven erin.

De negentien verhalen in ”De huisarts die liever stukadoor werd” zijn succesverhalen - maar dat het goed zou gaan, konden de hoofdpersonen vooraf niet weten. Waarom namen ze de risico’s die ze namen?

Ze zoeken naar zin, naar eenvoud wellicht, naar hun echte talenten. En vele anderen met hen. „Workshops als ”Maak je dromen waar” zijn volgeboekt”, schrijven Manon Sikkel en Marion Witter in hun inleiding. „We reizen naar landen waar het leven misschien armer is, maar zeker ook relaxter.” Persoonlijke groei en bezieling blijken belangrijker dan beloning. Opvallend is trouwens dat juist veel goedverdienende, hoogopgeleide mensen die ooit weloverwogen een bepaalde studie kozen, zich niet lekker voelen in hun vak, signaleren de auteurs.

Loslaten
Lezen over personen die verstrekkende, dappere beslissingen nemen is altijd interessant, zeker vanaf een veilig hoekje op de bank, met een vast contract in de la. Ronduit inspirerend is het voor carrièreswitchers-in-spe, die tegelijk merken dat het roer omgooien doorzetten betekent en niet romantisch is.

Maar het bevat een thema dat dieper gaat en verder reikt en iedereen raakt, werkend of niet werkend. Het gaat over loslaten. „Door belangrijke dingen in je leven los te laten komt alles op losse schroeven te staan”, zegt kunstenaar Batya van Brakel. „Ik kijk nooit naar wat ik kwijtraak, maar naar wat ik krijg”, aldus Minou de Leeuw, die „alles kan” en reeds student architectuur, barman, taxichauffeur, fotograaf, hulpverlener, docent, geluidsman en filmer is geweest.

„Zo’n beslissing nemen betekent dat je niet meer voldoet aan de verwachtingen die mensen van je hebben”, vertelt de huisarts die liever stukadoor was. „Verwachtingen van vrienden, familie, tot de schooljuffrouw aan toe. Mijn tweelingbroer zei iets wat me heel erg trof: „Het enige wat je hebt ben je zelf.” Die opmerking raakte me diep. Zo voelde het echt. Ik denk dat ik me veel te lang heb vastgehouden aan allerlei zaken buiten mij, hoe anderen vonden dat ik moest zijn en hoe ik vond dat ik moest zijn. Ik was per slot van rekening de zoon van de huisarts. De jongen die goed kon leren en ook huisarts zou worden. Toen dat allemaal wegviel, had ik geen enkele zekerheid meer. Dat is wel een heel belangrijke ervaring geweest. Je huis kan afbranden, je kunt al je geld verliezen, maar je merkt dat er dan iets heel wezenlijks overblijft. Door een groot verlies te lijden merk je wat echt van waarde is. Dat ben je zelf, met je eigen wensen en de kleine voorvallen die je beleeft.”

Titel: ”De huisarts die liever stukadoor was”
Auteur: Manon Sikkel en Marion Witter
Uitgeverij: Bert Bakker, Amsterdam, 2008
ISBN 978 90 351 3265 8
Pagina’s: 207
Prijs: € 17,95.

”Een nieuwe carrière na je vijfendertigste” gaat ook over carrièreswitchers, maar dan alleen over vrouwen. Aan de ommezwaai van de schrijfster zelf, Marieke Hoogwout, gingen „grote dromen, aardse zorgen en grondige plannen vooraf.” Van haar mag iemand na grote dromen ook besluiten níét van baan te veranderen. Een van de zeventien vrouwen in dit boek is Annemie Schuitemaker, die in 2003 Career & Kids oprichtte, een bureau dat zich richt op coaching, re integratie en loopbaanadvies voor vrouwen die werk en gezin willen combineren. Een tweede is Merel Havenaar, die eerlijk zegt dat een drukke baan én het zorgen voor een kleine tweeling te veel bleken. Ze nam ontslag. Op haar 41e startte ze met de opleiding interieurstyling; op dit moment is ze eigenaar van Havenaar Interieurs.

De structuur van het boek van Hoogwout is rommeliger dan die van ”De huisarts die liever stukadoor was”, maar er komen relevante vragen aan de orde. Zoals: Wat zou mijn werk leuker kunnen maken en kan dat ook bij mijn huidige baas? Loopbaancoach Ester: „Ik merk dat ik mijn hakken een beetje in het zand zet als vrouwen plotseling iets héél anders willen gaan doen – dat hotelletje of dat winkeltje. Dan denk ik: check voor jezelf eerst of je niet wegloopt voor iets wat je ook zou kunnen veranderen.”

N.a.v. ”Een nieuwe carrière na je vijfendertigste”, door Marieke Hoogwout; uitg. Réunion, Nieuwegein, 2008; ISBN 978 90 79263 01 1; 200 blz.; € 19,95.