Een jaar geleden was ze nog zo vol zelfvertrouwen. Minister Vogelaar hulde zich op Prinsjesdag in een jurk van een Marokkaans-Nederlandse couturier. Met trots paradeerde ze richting de Ridderzaal. „Fantastisch over hoeveel ondernemerschap allochtonen beschikken”, riep ze.Langzaamaan is dat zelfvertrouwen afgebrokkeld. Haar schouders zakten naar beneden, in de Haagse wandelgangen keek ze soms wat schichtig om zich heen. Te midden van de bewoners in een van haar probleemwijken, daar was ze in haar element. Ze stapte op blote voeten door moskeeën alsof ze er kind aan huis was. Zodra ze het Binnenhof betrad, leek ze zich ongemakkelijk te voelen.

Haar val is een combinatie van een slechte beeldvorming en een gebrek aan politiek gevoel. Vogelaar had een missie: „De islam en moslims moeten zich hier kunnen wortelen. Ik wil helpen ze zich hier thuis te laten voelen.” En ja, over honderd jaar zou er best eens een „joods-christelijk-islamitische traditie” kunnen ontstaan, vertelde ze dagblad Trouw.

In het Kamerdebat dat volgde, verklaarde PVV-leider Wilders haar voor „knettergek.” Deze uitspraak werd, als een wasmiddelenreclame, zo vaak herhaald dat die is blijven hangen. Niet Vogelaars boodschap, maar de reacties daarop beheersten de beeldvorming.

Twee mediaoptredens verliepen uiterst ongelukkig. Door een journalist van de website GeenStijl en in het televisieprogramma Pauw en Witteman werd ze hard aangevallen op haar charisma, of het gebrek daaraan. Zelf kon ze zich maar moeilijk verweren.

Sinds die mediaoptredens was er geen houden meer aan. „Vogelaar kan geen goed meer doen”, zuchtten haar medewerkers. Zelfs partijgenoten gingen haar boodschap als „multicultigeneuzel” bestempelen.

Inhoudelijk maakte ze niet eens zo veel fouten. De reparatie van de Inburgeringswet, een gedrocht van haar voorganger Verdonk, pakte ze voortvarend aan. De aanpak van de veertig achterstandswijken, haar eigen paradepaardje, was een moeizaam verhaal geworden. Maar dat had vooral te maken met het feit dat partijleider Bos, tevens minister van Financiën, niet bereid was geld te stoppen in haar wijken.

Vogelaar werd er wel op aangekeken. Zij moest de woningcorporaties overtuigen 2,5 miljard te investeren. Desondanks slaagde ze erin om alle neuzen in de goede richting te krijgen, toch een prestatie van formaat.

De kwestie rond de verwijsindex voor Antillianen was slechts de bekende druppel. Vogelaar maakte eerder deze week, tijdens een bezoek aan Curaçao, bekend af te zien van een apart registratiesysteem voor overlast gevende Antilliaanse jongeren. Dat was tegen het zere been van haar PvdA-collega’s in het kabinet en de PvdA-fractie in de Kamer; juist zij hadden aangedrongen op zo’n databank. Het illustreerde haar gebrek aan politiek gevoel: bij zo’n gevoelig besluit had ze zich moeten verzekeren van de steun van haar eigen PvdA-fractie.

Nu wordt ze geslachtofferd. Het heeft wel wat weg van het aftreden van staatssecretaris Ter Veld, in 1993. Ook Ter Veld, „een koppige rooie vrouw”, was wat onbehouwen in haar communicatie. Ook toen wipte de PvdA een eigen bewindsvrouw.

Vogelaar heeft „geen gezag” meer om nog een succesvol integratiebeleid op poten te zetten, verwoordde PvdA-leider Bos de gevoelens van veel sociaaldemocraten. En dat terwijl de PvdA zich juist zo graag wil manifesteren op dit beleidsterrein.

Probleemwijken mochten ze eigenlijk niet heten, de veertig achterstandswijken. Krachtwijken waren het, vond Vogelaar zelf. In de volksmond werd het Vogelaarwijken. De Vogelaarwijken mogen nu op zoek naar een andere naam.