Artikel 147 van het Wetboek van Strafrecht werd feitelijk al op 2 april 1968 door de Hoge Raad op non-actief gesteld in het zogenaamde Ezelarrest. In deze zaak stond schrijver G. K. van het Reve terecht voor een godslasterlijke passage in een door hem geschreven artikel. De Hoge Raad sprak toen uit dat van strafbaarstelling geen sprake kon zijn omdat niet kon worden bewezen dat de schrijver met zijn artikel de opzet had om zich smalend uit te laten.Met de moord op Theo van Gogh laaide de discussie over godslastering en belediging weer in alle hevigheid op. Helaas bleef de discussie te eenzijdig gericht op de moord en kreeg het beledigende karakter van sommige uitspraken van Van Gogh te weinig aandacht.

De discussie had moeten leiden tot meer respect voor elkaar, zonder elkaar onnodig te beledigen. Een zekere terughoudendheid is gepast in onze uitspraken over gelovigen, of het nu christenen of moslims zijn. Het beledigen van groepen mensen vanwege hun geloof kan leiden tot grote onrust in de samenleving.

En artikel 147 beoogde nu juist een bijdrage te leveren aan het evenwicht tussen de tolerantie op het gebied van meningsuiting aan de ene, en het respect voor de innerlijke gevoelens van gelovigen aan de andere kant. Dit evenwicht lijkt thans verder weg dan ooit.

Met het schrappen van artikel 147 zal het beledigen van gelovigen nog verder tot volksvermaak worden verheven dan het nu al is. En daarmee zal het fatsoen nog meer verdwijnen uit de samenleving.

Als compensatie zal artikel 137c van het Wetboek van Strafrecht wellicht zodanig worden uitgebreid dat daaronder ook indirecte of middellijke belediging op grond van godsdienst kan vallen. Het is natuurlijk nog maar de vraag of de rechter straks wél gaat ingrijpen bij belediging van godsdienstige gevoelens. De voortekenen zijn in ieder geval in dit opzicht niet opwekkend. Er wordt nu al van uitgegaan dat het artikel niet in dezelfde mate zal gelden voor politici, de media, cabaretiers en dergelijke, dus de kans op ingrijpen is erg klein.

Wat ik echter vooral als een slecht teken zie voor de toekomst, is dat het aanhangen van een godsdienst steeds meer gelijkgesteld wordt met het hebben van een mening. Iedereen heeft een mening, daar moet je elkaar in vrijlaten en daarin moet je elkaar tolereren.

Vrijheid

Maar het aanhangen van een godsdienst gaat veel verder dan het hebben van een mening. Als het goed is, gaat het aanhangen van een godsdienst gepaard met het hebben van een persoonlijk geloof. En geloof ligt in het diepst van de ziel van de mens ingebed.

Geloof is niet alleen een richtlijn voor het leven van alledag maar het geeft ook morele richtlijnen op basis waarvan de gelovige zijn of haar identiteit vindt en beleeft. Op die individuele vrijheid is ook onze westerse democratie gegrondvest. Maar die vrijheid kan slechts bestaan als er respect is voor de ander, en dus ook voor diens godsdienst.

In Nederland bestaat sinds 1968 reeds alle vrijheid om beledigend te zijn tegenover welke godsdienst dan ook, en dat zal vermoedelijk wel zo blijven. Hier ligt ook een taak voor individuele gelovigen. Misschien moeten wij bij onze medemens wat minder tolerantie en wat meer respect afdwingen door ons geloof en onze levenswandel.

De auteur is afgestudeerd in het internationaal recht en werkt aan een proefschrift over de juridische reikwijdte van godsdienstvrijheid.