De regeringspartijen voelen zich niet meer gebonden aan de afspraken in het regeerakkoord. Demissionaire ministers staan machteloos ten opzichte van het parlement. Zij kunnen immers niet meer met hun portefeuille zwaaien. Zij zitten er alleen om de lopende zaken af te handelen. Daartoe behoort ook de begroting voor het nieuwe jaar.

Inmiddels wordt op fiscaal gebied het ene na het andere regeringsvoorstel onderuitgehaald. Met het oog op de verkiezingen wil geen enkele fractie haar steun geven aan voorstellen die bij de kiezers slecht vallen.

Zo blijft het spaarloon in ieder geval volgend jaar gehandhaafd, zij het in afgeslankte vorm. De VVD wilde het zelfs in zijn geheel behouden, maar daar was in de Tweede Kamer geen meerderheid voor. Nu verdwijnt de premiespaarregeling en wordt het spaarloonbedrag met eenderde teruggebracht.

Daarmee wordt de omvang van deze fiscale subsidie in ieder geval aanmerkelijk beperkt. Bovendien raakt de burger vertrouwd met de gedachte dat die spaarloonregeling geen onbedreigd bezit is.

De belastingaftrek voor groen beleggen blijft zelfs in zijn geheel bestaan. Van de kant van de regering werd beklemtoond dat deze fiscale tegemoetkoming zo royaal uitpakt, dat het los van allerlei ideële overwegingen voor de burger aantrekkelijk is om daar gebruik van te maken. Op die manier verliest zo’n fiscale regeling het karakter van een aanmoediging.

Ook de vastgoedsector kan tevreden zijn. Staatssecretaris Van Eijck wilde een eind maken aan de mogelijkheid voor vastgoedhandelaren om op het onroerend goed af te schrijven. Dat leverde hem veel verzet op vanuit zijn eigen partij, de LPF, die voor een belangrijk deel gefinancierd wordt door miljonairs uit de onroerendgoedsector. Helaas gaan de regeringspartijen ook op dit punt overstag.

Een ander omstreden onderdeel uit het fiscale pakket dat met Prinsjesdag werd voorgesteld, is de afschaffing van de lijfrenteaftrek. Ook op dat gebied wordt de Tweede Kamer thans onder druk gezet.

Al dergelijke fiscale subsidies hebben het negatieve gevolg dat de belastingtarieven in ons land relatief hoog blijven. Er moet immers voldoende geld binnenkomen. Die hoge tarieven stimuleren op hun beurt de roep om nieuwe belastingfaciliteiten. Het is echter niet eenvoudig om die ontwikkeling terug te draaien. Dat blijkt ook wel bij de huidige begrotingsbehandeling.

Zeker met de verkiezingen in aantocht is het moeilijk om maatregelen te nemen (op fiscaal gebied of daarbuiten) die niet populair zijn. Bovendien staat een demissionair kabinet machteloos tegenover gelegenheidscoalities in het parlement.

Dan blijkt het nut van een regeerakkoord waarin de regeringsfracties met elkaar afspraken maken. Niet iedereen zal met elk onderdeel gelukkig zijn, ook niet op fiscaal gebied. Toch zit men daaraan vast. Dat is immers de prijs die men moet betalen voor het instandhouden van de coalitie.