De vorige verkiezingen stonden overduidelijk in het teken van Pim Fortuyn. In de weken en maanden voor de 15e mei voorspelden de opiniepeilingen iedere keer weer grote zetelwinst voor zijn partij. En na de moord op Fortuyn leek alles mogelijk. Uiteindelijk werd de LPF in één klap de tweede partij van het land.Wat gaan de verkiezingen van 22 januari ons voor verrassingen opleveren? Daarvoor moeten we waarschijnlijk aan de linkerkant van het politieke spectrum zijn. Daar is de SP bezig met een stormachtige opmars. Maandag voorspelde opiniepeiler Maurice de Hond voor deze partij zelfs 22 zetels. Meer dan een verdubbeling dus. Slechts een paar zetels minder dan de PvdA.

Kennelijk heeft de SP veel aantrekkingskracht op de op drift zijnde kiezers, die nu zwaar teleurgesteld zijn in de LPF. Meer in ieder geval dan de PvdA, die maar weinig groeit, en meer dan GroenLinks, die gelijkblijft.

Weliswaar is de verkiezingscampagne nog maar net begonnen, maar het behoort niet tot de onmogelijkheden dat de SP straks in plaats van de LPF de tweede partij van het land wordt. Veel kiezers hebben geen vaste partijbinding en kunnen alle kanten uit. Termen als links en rechts zeggen hun weinig meer. De christelijke signatuur van het CDA vormt voor veel onkerkelijke kiezers ook geen belemmering om op Balkenende te stemmen.

Dat de PvdA bij de laatste verkiezingen fors moest inleveren, was wel te verklaren. Dat lot deelde zij met de andere twee regeringspartijen. In korte tijd was een algehele aversie tegen het politieke establishment ontstaan. Opvallend was wel, dat van de linkse oppositiepartijen de SP vier zetels won, terwijl GroenLinks er zelfs een moest inleveren. Die trend zet zich nu voort.

Vandaar dat Rosenmöller inmiddels de aanval geopend heeft op deze linkse concurrent. Zijn verwijt is dat de SP zich in de strijd tegen Fortuyn en zijn partij steeds in de luwte gehouden heeft, terwijl Rosenmöller de kastanjes uit het vuur moest halen. Die werd dan ook door woedende Fortuyn-aanhangers bedreigd.

Ook de PvdA, die inmiddels oud-staatssecretaris Bos als lijstaanvoerder heeft gekozen, zal in de komende verkiezingscampagne haar houding moeten bepalen tegenover deze snel groeiende concurrent. De tijd is voorbij dat de PvdA vanuit een machtspositie neer kon kijken op de splinterpartijen van klein links.

Meer dan GroenLinks is de SP altijd nog een buitenbeentje in de Nederlandse politiek. Marijnissen vertegenwoordigt bij uitstek de gewone man. Zijn partij is nog een echte arbeiderspartij. In ieder geval meer dan de PvdA en GroenLinks. De SP is sterk aan de basis. Zij heeft een groot aantal leden die op allerlei fronten actief zijn.

In tegenstelling tot GroenLinks en de PvdA heeft de SP zich nooit zo enthousiast getoond over de multiculturele samenleving. Doordat zij dicht bij de kiezers stond, had zij meer oog voor de problemen daarvan, met name in de oude stadswijken.

Zo hoeft het ons niet te verbazen wanneer Marijnissen straks een belangrijk deel van de ontevreden kiezers naar zich toe weet te halen die een halfjaar geleden nog op de LPF stemden. Dat leidt er niet alleen toe dat links in de Tweede Kamer weer sterker vertegenwoordigd is, maar betekent ook een aanzienlijke wijziging van de onderlinge krachtsverhoudingen in het linkse kamp.

GroenLinks heeft zich de laatste jaren steeds meer gepresenteerd als een potentiële regeringspartij. De SP had daar minder behoefte aan. Qua standpunten is deze partij ook moeilijker in te passen in een eventuele centrumlinkse regeringscoalitie.

Helaas moet ook gezegd worden dat van de inbreng van de SP in het regeringsbeleid op allerlei principieel gevoelige punten niets positiefs te verwachten is.