„Formateur van 2011 beklagenswaardig”
In recente opiniepeilingen komen de grootste partijen, CDA, PvdA en VVD, samen niet eens aan een meerderheid. Over deze ”crisis van het midden” gingen maandag PvdA-prominent Van Thijn en politicoloog Van der Brug met elkaar in debat.
Van Thijn introduceerde maandagavond in debatcentrum De Rode Hoed het begrip ”waaierdemocratie”. Volgens hem wordt het Nederlandse politieke bestel bedreigd door opkomende flanken en een verzwakt midden. Op deze manier stevent de democratie af op de afgrond, aldus Van Thijn. Het lijkt hem onmogelijk om in 2011 een stabiele coalitie te vormen.Van Thijn herinnerde aan een opiniepeiling van vorige week waaruit bleek dat zeven partijen rond de vijftien zetels schommelen. „Arme formateur, als dit de verkiezingsuitslag van 2011 zou zijn.”
Van Thijn vergeleek, op de mede door dagblad Trouw belegde debatavond, die situatie met het spookbeeld in de Vierde Republiek van Frankrijk, waar in vijftien jaar tijd meer dan twintig kabinetten zijn gevormd.
Het gevaar van zulke snelle wisselingen is dat er bij de burger een gevoel van onbehagen ontstaat, dat zich uiteindelijk tegen het democratische systeem zelf kan keren.
Om dit gevaar af te wenden, pleit de oud-burgemeester van Amsterdam al jaren voor een ander kiesstelsel, in lijn met het Engelse districtenstelsel. Daarin komen gewoonlijk maar twee partijen aan bod, waardoor de vorming van een regering veel gemakkelijker is.
Opponent Van der Brug vond een verandering in het kiesstelsel beslist geen optie. „De Nederlandse democratie is niet in gevaar. Ons land kent een prachtige opkomst van bijna 80 procent. Bovendien is het vrij normaal dat het vertrouwen in een kabinet op de helft van de termijn laag is.”
Bovendien kleven aan een districtenstelsel veel nadelen. „Neem nu Italië. De burger mag daar kiezen tussen een blok van trotskisten, communisten, sociaaldemocraten en groenen óf een blok van christendemocraten, liberalen, populisten en fascisten. Dat lijkt me geen winst.”
De politicoloog van de UvA was het overigens met Van Thijn eens dat de erosie van het politieke midden voorkomen kan worden wanneer CDA, PvdA en VVD voor de grote problemen van dit land een langetermijnsvisie formuleren, een visie die ideologisch stevig onderbouwd is. Het gaat dan met name om het integratiebeleid en om de houdbaarheid van de verzorgingsstaat in een globaliserende wereld.
