Vooral onderwijsinstellingen in landen met grote afstanden tussen de steden, zoals Canada en Australië, bieden lesstof elektronisch aan. Zelfs het kleine Singapore is al jaren geleden begonnen met lesgeven via internet. Voor sommige studies kun je de colleges ook ’ingeblikt’ via een dvd volgen - en waarom ook niet? Trouwens, dat alles geldt intussen ook voor kerkdiensten wereldwijd. Met een laptop en een wifiverbinding kun je ook op vakantie de kerkdienst in je thuisgemeente op afstand meemaken.Er valt over de voor- en nadelen daarvan wel wat meer te zeggen. Ik beperk mij tot het studeren.

’s Nachts
Uiteraard was studeren op afstand al veel eerder mogelijk, zoals bij de Open Universiteit. Toch wordt daar de mogelijkheid geboden om op gezette tijden docenten lijfelijk te zien en te spreken.

Wat is er in zo’n geval op tegen als student gewoon thuis te blijven wonen en de beste lesstof via internet op te halen en te bestuderen? In elk geval moet worden gezegd dat elektronisch studeren een uitkomst is voor mensen met een jong gezin, mensen met een handicap of mensen die ’s nachts moeten werken; voor hen biedt het op afstand leren echt voordelen. Het moge duidelijk zijn dat uitsluitend elektronisch studeren niet voor alle vakken mogelijk is, zoals bij studies met veel practica: natuurwetenschappelijke studies en geneeskunde.

Maar zelfs voor vakken waarbij je hoofdzakelijk met je neus in de boeken -in dit geval dus de computer- zit, is het van groot belang met anderen, studenten en docenten, problemen te bespreken en visies uit te wisselen. Bovendien is het bepaald niet slim om alleen maar in je eentje te studeren, want ook in het latere beroepsleven heb je met anderen te maken.

Andere achtergrond
De genoemde punten zijn wellicht niet de hoofdreden om niet uitsluitend op afstand te studeren. De studietijd is namelijk ideaal om aan andere zaken aandacht te geven, die pas later veel belangrijker blijken te zijn dan de pure vakstudie. Daarmee bedoel ik zowel het ervaring opdoen in het omgaan met mensen die misschien een andere achtergrond en levensvisie hebben, als verdieping en verbreding in alles wat met geloof en leven te maken heeft.

Het is de ervaring van mijzelf en van vele anderen dat het van die verdieping later niet of nauwelijks meer komt, wanneer je overstelpt raakt door de verantwoordelijkheden van een drukke baan. Pas achteraf besef je dan dat je tijdens de studie eigenlijk een zee van tijd hebt gehad om met andere dingen bezig te zijn dan het alleen maar behalen van studiepunten.

Mijn belangrijkste argument om niet alleen maar elektronisch te studeren, is echter het volgende. Je verdiepen in zaken buiten je vak kun je niet alleen; daar heb je anderen bij nodig. Daarom is het van groot belang tijdens de studie lid te zijn van een vereniging of dispuut, waar je samen met anderen aandacht kunt schenken aan het bestuderen en bediscussiëren van het denken van onze tijd, waar je aan Bijbelstudie doet, elkaar terzijde staat bij moeilijkheden en vreugde en verdriet deelt. Heel vaak worden in de jaren van samen studeren banden voor het leven gesmeed.

Vragen
Het is van groot belang om tijdens de studie de geest van de tijd te proeven en te leren onderscheiden, maar het goede te behouden (1 Thess. 5:21). Voor jonge mensen die bewust in het leven staan stapelen de vragen zich immers op; de beschermende thuissituatie is voorbij en de gevolgen van de secularisatie zijn bijna tastbaar. Vragen zijn er rond wereldbegin en -einde, maar ook over de inrichting van je leven, het leren maken van keuzen, je aandeel in kerk en maatschappij. Daarbij is hulp nodig van anderen, van medestudenten, van reeds afgestudeerden en van docenten.

Wijsbegeerte
Ik noem ook de steun die wordt geboden door colleges reformatorische wijsbegeerte, die op de meeste universiteiten worden gegeven. Ze helpen bij het doordenken van onze tijd op basis van het serieus nemen van het Woord van God. Dat geldt ook voor de boeken van Schuurman, Van Woudenberg, Van den Beukel, McGrath, C. S. Lewis, Francis Schaeffer, John Stott en vele anderen - allen overtuigde christenen.

Het aantal geschriften van niet- of antichristenen is veel groter. Het is raadzaam ook daarvan samen met anderen kritisch kennis te nemen, waarbij ik doorgeef wat ik zelf in mijn studietijd heb overgenomen van mijn eigen leermeester, Henk van Riessen, om er bij de bestudering daarvan ”iets naast te lezen”.

Betrokken nabijheid
Internet heeft een heel nieuwe wereld geopend en nog steeds is niet alles ontdekt. Mits met verstand geraadpleegd, biedt het de student van nu verschillende voordelen. Voor het met elkaar doordenken van de grote vragen waarvoor iedereen die met hart en hoofd, en vooral met wijsheid, in het leven wil staan, is het niet voldoende. Niet afstand, maar betrokken nabijheid is daarvoor noodzakelijk.

De auteur is hoogleraar medische informatica en was eerder rector magnificus van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Reageren aan scribent? goedbekeken@refdag.nl.