Voorzitter S. Slagter zegt dat strengere eisen ongewenste neveneffecten zullen hebben. De VO-raad vreest dat leerlingen vaker voor een opleiding onder hun niveau gaan kiezen. Dat staat haaks op de doelen van het ministerie van Onderwijs. „Veel kinderen met talent kunnen door deze maatregel nooit het niveau van onderwijs halen dat voor hen nu wel haalbaar is. Dat noem ik verspilling van talent”, stelt Slagter.Van Bijsterveldt wil dat havo- en vwo-scholieren bij het centraal schriftelijk examen ten minste twee voldoendes halen voor de vakken Nederlands, Engels en wiskunde. Ook moeten ze voor alle vakken gemiddeld een voldoende behalen. Volgens een advies van de Onderwijsraad van vorig jaar zouden leerlingen voor alle drie de vakken een voldoende moeten halen.

De bewindsvrouw heeft nog niet definitief besloten hoe zij de verzwaring van de examens wil aanpakken, maar dat er maatregelen op komst zijn, staat wel vast. Dat heeft ze in de afgelopen weken duidelijk gemaakt in overleg met organisaties van scholen, scholieren, leraren en ouders.

De staatssecretaris wil in ieder geval het centraal schriftelijk eindexamen meer gewicht geven dan het schoolexamen. Op dit moment tellen het schoolexamen, dat wordt opgesteld en afgenomen door de scholen zelf, en het centraal schriftelijk examen even zwaar. Van Bijsterveldt heeft de indruk dat scholen gemiddeld genomen te hoge cijfers geven bij de schoolexamens om op die manier de eindcijfers van de examenkandidaten op te krikken en het percentage geslaagden van de school zo hoog mogelijk te laten zijn. Verder blijken leerlingen van havo en vwo in het hoger onderwijs vaak niet het benodigde taal- en rekenniveau te hebben.

De VO-raad noemt de verschillen tussen het centrale examen en de schoolexamens echter verwaarloosbaar klein. Het voorstel raakt volgens de raad de autonomie van scholen en de vrijheid van docenten om met een voldoende gewichtig schoolexamen invulling te geven aan hun eigen programma en identiteit. „Met hun examens kunnen scholen zich juist onderscheiden en het is daarom niet goed als die examens minder belangrijk worden.”

Een woordvoerder van het ministerie van Onderwijs wees er gisteren op dat er nog niets definitief is besloten. „We bekijken nog alle opties”, aldus de woordvoerder. Er lopen op dit moment nog drie onderzoeken naar de mogelijke gevolgen van aanpassingen in de exameneisen. De uitkomsten daarvan moeten volgens Slagter worden afgewacht „alvorens overhaast nieuw beleid te maken.”