Alle beursgenoteerde ondernemingen worden met ingang van 2005 door de Europese Unie verplicht om hun jaarrekening op te stellen volgens de International Accounting Standards (IAS). De Nederlandse regering en De Nederlandsche Bank hebben aangegeven dat alle banken dan ook aan dezelfde verplichting zullen moeten voldoen.

Toepassing van de IAS moet ertoe leiden dat de resultaten van bedrijven beter vergelijkbaar worden. „De jaarrekening is een bepaalde weergave van de werkelijkheid. De nieuwe boekhoudregels zijn een andere manier om het winstsommetje te maken. De geldstromen binnen een onderneming blijven immers hetzelfde. Het is echter voor de vergelijkbaarheid van belang dat alle bedrijven op dezelfde manier hun resultaat berekenen”, zegt H. Moison, directeur van de praktijkgroep Banken van Ernst & Young.

Invoering van de nieuwe internationale regels in 2005 betekent dat banken al in 2004 moeten beginnen met het verzamelen van de benodigde gegevens zodat in 2005 de nieuwe winstberekening kan worden vergeleken met het resultaat over het voorgaande jaar, maar dan op de nieuwe manier vastgesteld. Dat betekent dat de banken nog een jaar de tijd hebben om zich voor te bereiden. „De toepassing van de nieuwe eisen vergt aanpassingen in de administratieve organisatie en de computersystemen. Daar zijn vele miljoenen euro’s mee gemoeid”, zegt Moison.

De nieuwe eisen hebben in eerste instantie alleen betrekking op de verslaggeving van de resultaten. De helft van de banken denkt dat de nieuwe regels de bedrijfsvoering gaan beïnvloeden, omdat verschillende balansposten periodiek opnieuw moeten worden gewaardeerd. Hierdoor veroorzaken de regels grotere schommelingen in het resultaat dan nu het geval is. Het beleid van de banken zal daarop worden aangepast, omdat bijvoorbeeld de aandeelhouders een regelmatige winstontwikkeling waarderen.

Tevens zijn de banken bang voor een negatieve spiraal als de resultaten veel sterker gaan fluctueren. Relaties van de bank worden daar onzeker van, vooral als de winst een stuk lager is dan in een voorgaand kwartaal. In dat geval zal de kapitaalmarkt de bank een hogere rente in rekening brengen, met hogere kosten tot gevolg.

Ondanks alle bezwaren is bijna de helft van de Nederlandse banken voorstander van de nieuwe regels. Vooral de betere vergelijkbaarheid is een voordeel in hun ogen. Er bestaat echter een groot verschil tussen de grote en de kleine banken. Bij de grote banken -meer dan 1000 werknemers- is ruim 40 procent voor en ruim 40 procent tegen. Onder de kleinere instellingen is de helft voorstander, terwijl eenvijfde tegenstribbelt. Ongeveer eenderde heeft er geen mening over, zo blijkt uit het onderzoek.