Dit blijkt uit mededelingen van commissaris Solbes (Economische en Monetaire Zaken). Hij was maandagavond samen met de ministers van Financiën van de twaalf lidstaten die deelnemen aan de gemeenschappelijke munt, de zogenaamde eurogroep, in Brussel bijeen voor overleg.

Volgende week woensdag presenteert hij nieuwe cijfers en prognoses over de economische ontwikkelingen binnen de EU. Als die de ongunstige berichten over de budgettaire situatie bevestigen, zal hij naar zijn zeggen de in het stabiliteitspact voorgeschreven mechanismen in gang zetten.

Wellicht stijgt in Duitsland het negatieve verschil tussen inkomsten en uitgaven dit jaar tot 3,7 procent van het bruto binnenlands product (bbp). De regels bepalen dat het de 3 procent niet mag overschrijden. Gebeurt dat toch, dan dient een proces in werking te treden dat na lange tijd, en als onvoldoende correcties plaatsvinden, uitmondt in een fikse boete.

Tegen Portugal is inmiddels een dergelijke sanctieprocedure begonnen. Daar bedroeg het tekort in 2001 4,1 procent. In 2002 daalt het waarschijnlijk tot 3,4 procent. Minister Ferreira Leite kondigde maandag aan dat hij plannen heeft voor een aanvullend ombuigingsprogramma om de positie van de nationale schatkist snel te verbeteren.

In Frankrijk blijft het overheidssaldo naar verwachting beneden de 3 procent, maar het zal die bovengrens wel erg dicht naderen. Volgens de jongste inzichten klimt het van 2,6 procent in 2002 naar 2,8 procent in 2003. Die opwaartse beweging vormt voor de Commissie aanleiding om voor te stellen een berisping te doen uitgaan aan het adres van Parijs.

De bewindslieden van Financiën hebben het laatste woord bij maatregelen in de sfeer van het stabiliteitspact. In februari drong Solbes aan op stappen tegen Duitsland en Portugal, maar nadat de betrokken regeringen beterschap hadden beloofd, zagen de ministers ervan af een gele kaart uit te delen.

Nederland is blij met de huidige opstelling van de Commissie. In Den Haag bestond vrees dat zij grote lidstaten die de vereiste discipline aan hun laars lappen niet zou durven aanpakken. Minister Hoogervorst hield maandagavond nog eens een krachtig pleidooi voor het handhaven van de afspraken uit het pact. „Landen die de limieten negeren, moeten niet een uitweg zoeken door een versoepeling te bepleiten”, benadrukte hij.

Zijn collega’s Eichel van Duitsland en Mer van Frankrijk verklaarden dat naar hun mening bij het beleid meer rekening behoort te worden gehouden met factoren als werkgelegenheid en inflatie en dat niet alle aandacht gericht moet zijn op de tekorten. De twee hadden voorafgaande aan de vergadering in Brussel een bilaterale bespreking in Berlijn. Die onderstreepte, na eenzelfde gang van zaken bij de recente top over de uitbreiding, dat de beide grootmachten de onderlinge banden willen aanhalen en samen proberen de lijnen uit te stippelen binnen de Unie.

Eichel en Mer zeiden in een toelichting dat zij er niet op uit zijn het stabiliteitspact te wijzigen. „We respecteren de regels, de instrumenten en bovenal de geest ervan”, aldus Eichel. Mer merkte op: „Maar door meer elementen erbij te betrekken, krijg je een betere coördinatie van de economische politiek.” Solbes liet in een reactie weten dat hij aspecten zoals inflatie en werkgelegenheid niet zo relevant vindt in dit verband.