Solzjenitsyn kreeg in 1970 de Nobelprijs voor Literatuur. Zijn bekendste werk is de Goelag Archipel waarvan het eerste deel in 1973 verscheen. Daarin beschrijft hij de verschrikkingen in de werkkampen in de toenmalige Sowjet–Unie.Hij baseerde zich op zijn eigen ervaring in de kampen, waar hij jarenlang moest werken nadat de geheime dienst in zijn correspondentie verhulde kritiek op Stalin had gevonden. Zijn boek Een dag uit het leven van Ivan Denisovitsj verhaalt ook over het dagelijks leven in de Goelag.

In 1974 werd Solzjenitsyn uitgewezen. Daarmee werd hij een icoon van de Koude Oorlog. Hij leefde jarenlang in de Verenigde Staten. Onder Sowjetleider Michael Gorbatsjov mochten zijn boeken weer verschijnen en in 1990 kreeg hij zijn staatsburgerschap terug. Na het uiteenvallen van de Sovjet–Unie keerde hij in 1994 naar Rusland terug.

Solzjenitsyn voelde zich als christen innerlijk verbonden met de Russische orthodoxie. Hij verdedigde het bestaansrecht van de kerk in de Russische samenleving. Maar ook de onderlinge verdeeldheid binnen de kerk stelde hij meedogenloos aan de kaak. „We moeten nog heel wat stappen doen, voordat we bij broederschap en liefde terechtkomen; en intussen zijn we bij de eerste stap al blijven steken in onbegrijpelijke twistpunten, die niets van doen hebben met het geloof, zelfs niet met subtiele geloofverschillen of met ritueel; maar die alleen te maken hebben met ‘rechtsbevoegdheid’, een afgrijselijk woord dat nimmer over de lippen van Christus kwam en dat men nergens in de Heilige schrift vindt.”

Vorig jaar kende de vorige Russische president Vladimir Poetin Solzjenitsyn nog de Staatsprijs toe, een van de hoogste Russische onderscheidingen. Poetin prees toen zijn toewijding aan „het vaderland".

De Russische president Dmitri Medvedev heeft inmiddels zijn condoleances aangeboden aan de familie.