„Wij willen vechten voor Servië”
De voormalige Bosnisch-Servische president Radovan Karadzic is woensdagmorgen in Scheveningen aangekomen, nadat hij enkele uren eerder aan de VN-autoriteiten in Belgrado was overgedragen. In de Servische hoofdstad waren de dampen van traangas en vuurwerk toen net opgetrokken.
Betogers met Servische vlaggen en foto’s van Karadzic en diens voortvluchtige handlanger oud-legerleider Ratko Mladic rennen een zijstraat in van het Republiekplein in de Servische hoofdstad. Daar worden de demonstranten vanaf een podium met daarop een gigantische beeldscherm toegeschreeuwd door onder anderen de broer van Karadzic, Luka, die zich tegen het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag keert.Volgens hem krijgt Karadzic geen eerlijke kans zich te verdedigen tegen diverse beschuldigingen, waaronder zijn vermeende betrokkenheid bij het vermoorden van 8000 moslimmannen en -jongens in de Bosnische enclave Srebrenica in 1995. De secretaris-generaal van de Servische Radicale Partij, Aleksandar Vicious, die het avondje uit voor volgelingen van Karadzic heeft georganiseerd, gaat nog een stap verder.
„Dank u wel dat u laat zien dat Servië niet dood is, hoewel het wordt omgebracht door president Boris Tadic”, zegt Vucic, die later op de avond gewond zou raken bij rellen. „Dood aan Tadic, dood aan Tadic”, beamen betogers, die daar voor de duidelijkheid aan toevoegen: „Lang leve Karadzic.”
„Dieven en bandieten regeren Servië”, meldt Vucic, na luid applaus. Zijn toehoorders variëren van kale stoere mannen en meisjes in minirokken tot en met een uniform dragende oorlogsveteraan in een rolstoel met Servische vlag. Een jongetje, ook in uniform, staat bij de invalide man.
Vucic’ vurige toespraak wordt regelmatig onderbroken door explosies. Dat lijkt niet helemaal verwonderlijk, want hij heeft de massa van ongeveer 15.000 mensen flink opgehitst. „Wij willen vechten voor Servië, en Servië zal vrij zijn”, voorspelt Vucic zelfs. Dat is goed nieuws voor diverse betogers die opnieuw leuzen scanderen.
Een enorme groep ongeduldige mensen besluit op de beloofde revolutie vooruit te lopen: zij marcheren richting het regeringsgebouw en het oorlogstribunaal, waar op dat moment Karadzic wordt vastgehouden. De politie vindt dat geen goed plan. Er wordt geschoten met rubberkogels en traangas. Demonstranten beweren dat er gewonden zijn. Later toont een jonge man zijn been. „Ik werd getrapt door een politieman”, beweert hij.
Speciale politie-eenheden staan ook voor door nationalisten gehate complexen, zoals een vestiging van McDonald’s waar hamburgers-Balkanstijl kennelijk als producten van het ooit Belgrado bombarderende Amerika worden gezien.
De NAVO-luchtaanvallen op Servië in 1999 zijn de Karadzicaanhangers niet vergeten. Zij zeggen dat ook NAVO-leiders voor het gerecht moeten worden gedaagd. „Wij vinden het VN-tribunaal heel partijdig”, zegt de 44-jarige Dragan Nenadovic, die een T-shirt draagt met daarop de potretten van Karadzic en Mladic. Hij gelooft niet dat er 8000 moslims in Srebrenica zijn omgebracht -„het zijn er hooguit 1900”- en ziet Karadzic niet als een oorlogsmisdadiger.
„Maar u moet de boosheid ook begrijpen”, verzucht de 42-jarige architect Alexander Savic, die jarenlang in Rotterdam woonde, iets verder weg van de duidelijk waarneembare explosies. „Wij vinden dat niet het VN-tribunaal, maar de rechtbank in Belgrado over Karadzic’ toekomst moet beslissen. Tot dusver hebben wij gezien dat bijna alle veroordeelden Serviërs zijn, terwijl bijvoorbeeld moslimleiders vrijuit gaan.”
Hij is het niet eens met de massaslachting in Srebrenica. „Natuurlijk vind ik het verschrikkelijk om te horen dat een vrouw haar familieleden heeft verloren. Maar kijk ook naar de geschiedenis, er zijn heel veel Serviërs omgekomen”, zegt hij terwijl de oproerpolitie passeert.
Savic draagt geen T-shirt met een afbeelding van Karadzic, maar een overhemd met daarop een enorme zilveren ketting met een hanger met een afbeelding van Jezus. „Voor mij is het geloof heel belangrijk”, legt hij uit. „Ik denk wel eens dat Serviërs misschien door God worden gestraft, omdat wij zo veel slechte dingen hebben gedaan. Hoewel ik weet dat er ook voor ons genade kan zijn in Jezus Christus, maar dat is moeilijk te begrijpen.”
Voor geestelijke gesprekken heeft de politie nu geen tijd. Het is al vroeg in de ochtend als zij de massa uiteendrijft en begint met een nieuwe taak: het wegbrengen van Karadzic, voor zijn voorlopig laatste reis, naar Den Haag.
