Het is begrijpelijk dat mensen niet direct zitten te springen om een opvanghuis voor ex-gedetineerden of dak- en thuislozen in hun omgeving. We hebben allemaal liever buren die gewoon doorsneeburger zijn. Dan weten we tenminste waar we aan toe zijn en kunnen we er min of meer van uitgaan dat er geen buitensporige dingen gebeuren.Een belangrijke oorzaak waarom een buurt niet blij is met dergelijke bewoners, ligt vooral in het feit dat hij onbekend is met de toekomstige buren. Ze zijn anders, hebben een andere leefwereld en andere gewoontes. Door de onbekendheid vormt de buurt een beeld van de ander dat vaak niet overeenkomt met de werkelijkheid.

Ex-gedetineerden? Dat zijn mensen die altijd stelen en liegen en bedriegen. Dak- en thuislozen? Die lopen altijd op straat en veroorzaken overlast. Op voorhand worden allerlei scenario’s bedacht die zich kunnen voordoen als ex-gevangenen of daklozen in de wijk komen wonen. Immers, ze hebben vroeger crimineel en vreemd gedrag vertoond, waarom zou dat nu anders gaan?

Er is echter ook een keerzijde. Mensen die hun leven willen beteren, moeten een nieuwe kans krijgen. En dat veel ex-gedetineerden en daklozen hun leven willen veranderen, blijkt wel uit de aanmeldingen die bij organisaties als Exodus en Ontmoeting binnenkomen. Tijdens een gevangenisstraf of een ander cruciaal moment in hun leven hebben ze het besluit genomen hun leven radicaal anders te gaan inrichten.

Dat is een besluit met vergaande consequenties. Afkomstig uit het criminele en daklozencircuit moeten mensen leren om in de veel vragende Nederlandse maatschappij te leven en volwaardig mee te draaien. Andere contacten opbouwen, een baan zoeken, problemen uit het verleden verwerken, vrijetijdsbesteding vinden, stoppen met het gebruiken van verslavende middelen enzovoort.

Veelzeggend
Op dat moment is de samenleving aan zet. Immers, voor re-integratie in de maatschappij moet diezelfde maatschappij wel de mogelijkheid bieden. Dat betekent concreet dat we open moeten staan voor een opvanghuis in de omgeving.

Natuurlijk mogen we kritische vragen stellen als het gaat over de inhoud van het programma, het toezicht op bewoners enzovoort. Wellicht zullen we extra alert zijn op wat er gebeurt. Daar is niks mis mee, als we die ander maar een nieuwe kans gunnen. Niet alleen ergens ver weg, waar wij er geen last van hebben, maar ook als het bij ons in de buurt is.

Nogmaals: gemakkelijk is het wellicht niet, maar als we willen dat ex-gedetineerden en daklozen niet in hetzelfde circuit blijven, zullen we ze de mogelijkheid moeten bieden eruit te komen. En bovendien, roept de Heere Jezus ons hiertoe niet op? Is de gelijkenis van de onbarmhartige dienstknecht in Mattheüs 18 in deze situatie niet veelzeggend?

De buurtbewoners die protesteerden tegen de toekomstige Exodushuizen waren bang dat de leefbaarheid van de wijk achteruit zou gaan. In de praktijk die we als Ontmoeting tegenkomen, is dat niet het geval. Sterker nog, de leefbaarheid kan juist verbeteren. Was er in Harderwijk eerst overlast van dak- en thuislozen, sinds Ontmoeting daar een dagopvang heeft, is deze teruggebracht tot een minimum.

Redenen genoeg om ex-gedetineerden en dak- en thuislozen een nieuwe kans te geven. Ook als dat al zeventig maal zeven maal gebeurd is. Dat vraagt van ons veel naastenliefde en zelfverloochening.

De auteur is hoofd communicatie en fondsenwerving van Stichting Ontmoeting.