„Gemeenten reageren heel afwerend. Je moet echt door een barrière”, aldus makelaar Harry Boertjes, voorzitter van de agrarische tak van branchevereniging NVM. „Iedereen bij ons loopt daartegen aan. Het kost zo veel energie en frustratie.”Boertjes stelde dinsdag dat negen op de tien gemeenten moeilijk doen wanneer wordt gevraagd een agrarisch bedrijf een woonbestemming te geven. Onduidelijkheden rondom ruimtelijke ordening zijn daar belangrijke oorzaken van, aldus de NVM.

De branchevereniging is inmiddels een onderzoek gestart naar de woonwensen van particulieren die zich in landelijk gebied willen vestigen. De makelaars hopen dat de resultaten hiervan gemeenten zullen overtuigen tot meer medewerking. „Het beleid is meestal wel positief, maar het gaat mis in de uitvoering”, constateert Boertjes. „We denken dat het probleem begint met onkunde.”

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) stelt dat haar achterban vaak gehouden is aan regels voor de buitengebieden die provincies en de rijksoverheid hebben voorgeschreven. „Gemeenten willen verzoeken vaak toewijzen, maar kunnen dat niet altijd”, aldus een zegsman. Hij wijst erop dat gemeenten een goede bewoning in landelijke gebieden belangrijk vinden. „Als er te weinig mensen wonen, trekken voorzieningen als supermarkten en bibliotheken weg.”

Deze maand is de Wet op de ruimtelijke ordening gewijzigd, waardoor aanpassingen van het bestemmingsplan in ieder geval minder lang duren. De procedure nam voorheen zestig weken in beslag en die periode wordt nu ruim gehalveerd.

De NVM heeft haar kritiek dinsdag geuit bij de presentatie van de halfjaarcijfers over vastgoed in agrarische en landelijke gebieden. De makelaarsvereniging heeft in deze sector een marktaandeel van 60 tot 65 procent. Uit de gegevens van zijn collega-makelaars maakt Boertjes op dat niet alleen particulieren interesse tonen in boerderijen. Ook zorginstellingen en paardenhouders melden zich vaak voor boerderijen die te koop staan. „Je ziet bijna geen koeien meer in het land, maar wel overal paarden.”

De prijs van boerderijen die een woonbestemming hebben gekregen, is in het tweede kwartaal met 5,4 procent gestegen tot gemiddeld 550.145 euro. In die periode werden 480 woonboerderijen verkocht. Particuliere kopers geven de voorkeur aan een ’kleine’ kavel van ongeveer 3000 tot 5000 vierkante meter met een luxe woning en een onderhoudsarme tuin.

Landbouwgronden waren ook het voorbije halfjaar in trek, hetgeen resulteerde in prijsstijgingen van 20 tot 25 procent, „met uitschieters naar boven.” „Het heersende sentiment is nog altijd kopen wat je kopen kunt, maar de grote gekte is voorbij”, zegt Boertjes. Hij voorziet geen verdere grote prijsstijging, omdat de groei wordt geremd door de hogere rente en een afzwakkende economie.

De hoge grondprijzen zorgen ervoor dat boeren opnieuw uitwijken naar het buitenland. Canada, Duitsland en de Verenigde Staten zijn in trek onder Nederlandse agrariërs. „Als je voor een prachtige prijs wordt uitgekocht en je kunt hier geen nieuwe grond krijgen, ga je toch de grens over”, aldus Boertjes.