Degenen die omkwamen, kunnen hun verhaal niet doen. Wat zij en anderen tijdens de oorlog deden, moet echter niet in het vergeetboek raken. Daarvoor is de vrijheid te kostbaar. Vanuit die motivatie is de 84-jarige oud-verzetsstrijdster N. C. Caspers aan het schrijven gegaan. Met grote precisie legde ze vast wat er nog bekend is van ”Oorlog en verzet op de Utrechtse Heuvelrug”, de streek waar ze zelf ook actief was in de weerstand tegen de Duitse indringers. Het resultaat is een uitvoerige, goed leesbare beschrijving.

De vroegere burgemeester van Doorn typeert Caspers werk haarscherp: „Een sobere verteltrant, feitelijk genoteerd, schijnbaar emotieloos vaak. Maar pas op”, waarschuwt hij, achter die feiten ligt een wereld aan gevoelens: gebeurtenissen waren vaak diepingrijpend. Voor de verzetsstrijders lag het gevaar altijd op de loer. Boosheid, angst en spanning, het is er meer geweest dan Caspers in dit boek aan de oppervlakte laat komen.

De bejaarde auteur, jarenlang actief in de geneeskunde, is secretaris van de Nationale Federatieve Raad van het Voormalig Verzet Nederland en van de Stichting Samenwerkend Verzet 1940-1945. De rijen van de vroegere ondergrondse strijders dunnen jaar op jaar uit. Verhalen die nooit werden opgetekend gaan daarmee verloren. Caspers heeft daar in meerdere boeken iets aan willen doen.

Haar nieuwe standaardwerk richt zich op de verzetsgroepen, de hulp aan Joden en piloten, de komst van geheime zenders en agenten, de spanning van de Hongerwinter, toen de Utrechtse Heuvelrug dicht bij de frontlijn lag, en tot slot op de gebeurtenissen rond en na de bevrijding.

Caspers beschrijft, na uitvoerig archiefonderzoek, de gebeurtenissen in Amerongen, Doorn, Driebergen, Langbroek, Leersum, Maarn, Maarsbergen, Overberg en Rijsenburg. Naast het vele feitenmateriaal is een groot aantal illustraties bijeengebracht, die overigens hier en daar best groter afgedrukt hadden mogen worden.

Caspers verweefde ook haar eigen ervaringen in het boek. Zo was ze betrokken bij het vervoer van de Engelse brigadegeneraal Hackett richting het bevrijde zuiden. Bij de Slag om Arnhem was hij ernstig gewond geraakt. Na zijn herstel kwam hij vanuit Ede naar Maarn. Caspers fietste met hem en enkele anderen naar Schoonhoven en stak illegaal de Lek over.

Via de Biesbosch werd Hackett naar het zuiden gebracht. De BBC zond de afgesproken zinsnede uit om te laten weten dat hij goed was aangekomen: „De grijze gans is vertrokken.”